Ο εκμηδενισμός της χιτλερικής αυγής (aka χρυσής αυγής), η φύση του καθεστώτος και η Ζωή

Eισαγωγή

Το όλο ζήτημα έχει μια επείγουσα σημασία και απαιτεί την δραστηριοποίηση όλων των αναρχικών, αριστερών εκτός μαντριού, αντιφασιστών αλλά και ανθρώπων με μια στοιχειώδη συνείδηση.

Πρόκειται για ένα έργο που ιστορικά το βλέπουμε να διαδραματίζεται για δεύτερη φορά. Τούτη την φορά θα επαναληφθεί σαν φάρσα. Η νίκη είναι δική μας στην διαμάχη ναζιστών- ελευθερων ανθρώπων ή και πιο συγκεκριμένα ναζιστών-αναρχικών.

Παρά την φαινομενικά τρομακτική άνοδο της χρυσής αυγής τον τελευταίο καιρό, αυτή μπορεί να αποδειχτεί η μεγαλύτερη πολιτική φούσκα της ιστορίας. Αυτό όμως προϋποθέτει τωρα αναγνώριση και ανάλυση του ζητήματος και κάλεσμα για μάχη, πραγματική μάχη. Γιατί η χρυσή αυγή θα είναι η φούσκα της ιστορίας μόνο αν εμείς την κάνουμε τέτοια. Κι αν με συγκεκριμένες αποφασιστικές και αποφασισμένες συντονισμένεις πράξεις την εκμηδενίσουμε όπως μπορούμε και θέλουμε.

Γι’αυτό ο κίνδυνος τώρα είναι η υποτίμηση του θέματος ενώ μέχρι πριν λίγα χρόνια ίσως ήταν η υπερτίμηση του! Πρέπει να εξηγήσουμε γιατί ήρθε αυτή η απότομη άνοδος του ναζισμού στην Ελλάδα, τι σημαίνει πραγματικά, πόσο κίνδυνο αποτελεί για την ζωή, τι βαθυτερη δυναμική έχει, ποια κοινωνικά στρώματα, γεωγραφικές περιοχές και τύπους χαρακτήρων και μορφωτικών επιπέδων έχει αποκτήσει πρόσβαση και πώς μπορεί να εκμηδενιστεί.

…και τότε ρίξανε τον κλήρο να δούνε ποιος θα φαγωθεί, «για να ξεβρωμίσει ο τόπος»

Μια προσπάθεια ερμηνείας ενός στημένου παιχνιδιού

με περισσευάμενους, αναλώσιμους, μετανάστες και φασίστες

Στις 26 Μαρτίου ο υπουργός «προστασίας του πολίτη» Χρυσοχοΐδης ανακοινώνει την ίδρυση 30 κέντρων κράτησης μεταναστών, συνολικής χωρητικότητας 30.000 κρατουμένων (αριθμός υπερδιπλάσιος των φυλακισμένων στο ήδη υπερκορεσμένο «σωφρονιστικό» σύστημα στην Ελλάδα).

Στις 31 Μαρτίου ο υπουργός υγείας Λοβέρδος αναφέρεται σε υγειονομική βόμβα (η ίδια έκφραση που είχε χρησιμοποιήσει και στην απεργία πείνας των 300 μεταναστών εργατών) και ανακοινώνει την κράτηση επ’ αόριστον των μεταναστών που αποτελούν «δημόσιο κίνδυνο».

Τα επιχειρήματα τα γνωστά:

- Η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη λόγω «απουσίας μεταναστευτικής πολιτικής».

- Η Ελλάδα δεν χωράει τόσους μετανάστες.

- Οι μετανάστες αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία.

- Οι μετανάστες αυξάνουν την εγκληματικότητα, καθώς προέρχονται από χώρες όπου «η ανθρώπινη ζωή δεν έχει τόση αξία όσο στην πολιτισμένη Δύση».

- Οι μετανάστες καταστρέφουν το κέντρο της Αθήνας.

Για κάποιες μέρες η δημόσια συζήτηση μονοπωλείται από τις εξαγγελίες των δύο υπουργών και τις αντιδράσεις των κατοίκων των περιοχών για τις οποίες εξαγγέλθηκε η κατασκευή των κέντρων κράτησης, αφού «δεν θέλουν οι περιοχές τους να γίνουν χωματερές για τα σκουπίδια της Αθήνας».

Tο κλίμα άλλαξε για λίγο με την αυτοκτονία του 77χρονου συνταξιούχου Δημήτρη Χριστούλα μπροστά στο ελληνικό κοινοβούλιο και τον βαρύ τραυματισμό του Μάριου Λώλου, προέδρου της ένωσης φωτορεπόρτερ, από επίθεση των ΜΑΤ κατά τη διάρκεια κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας που καταστάλθηκαν βίαια. Ωστόσο το θέμα επανέρχεται, καθώς η (νεοναζιστική) ακροδεξιά πλασσάρεται επίμονα στο δημόσιο λόγο ως «λύση στην οποία καταφεύγουν οι κάτοικοι γειτονιών της Αθήνας» οι οποίοι «αντιμετωπίζουν αξεπέραστα προβλήματα εξαιτίας της παρουσίας των μεταναστών» και «δεν έχουν σε ποιον άλλο να στραφούν» αφού «η αστυνομία απουσιάζει» και η μόνη διέξοδος είναι οι περιπολίες των νεοναζί. Τελικά η δημόσια συζήτηση μετατοπίζεται προς την ακροδεξιά «αφού πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για να αποτραπεί η άνοδος της ακροδεξιάς».

Το πρόγραμμα των Ομόσπονδων Αναρχικών Ομάδων Ιταλίας

Σχόλιο της σύνταξης

Δημοσιεύουμε το πρόγραμμα και τις θέσεις των Ομόσπονδων Αναρχικών Ομάδων Ιταλίας που κατά τη γνώμη μας, είναι αξεπέραστο σε πολλά σημεία μέχρι και σήμερα, παρόλο που συντάχτηκε το Μάρτη του 1976 και μπορεί να αποτελέσει υπόδειγμα - έμπνευση για το πώς συντάσσετε ένα πρόγραμμα.



Τι ήταν οι Ομόσπονδες Αναρχικές Ομάδες ; Ήταν η μικρότερη και νεαρότερη από τρεις εθνικές ομοσπονδίες του ιταλόφωνου αναρχικού κινήματος – οι άλλες δύο ήταν η Αναρχική Ομοσπονδία Ιταλίας (FAI) και οι αναρχικές ομάδες Ιταλίας (GIA) – και ιδρύθηκε το 1965. Λίγους μήνες πριν από την ίδρυση των Ο.Α.Ο., ύστερα από μια διάσπαση στην Ομοσπονδία, δημιουργήθηκαν οι Αναρχικές Ομάδες. Ορισμένες αυτόνομες ομάδες νεαρών αντιεξουσιαστών, που είχαν ήδη συνεργαστεί στη δράση και είχαν κοινές απόψεις για πολλά βασικά θέματα, δημιούργησαν μια άλλη ομοσπονδία – τις Ομόσπονδες Ομάδες Νέων Αναρχικών (GGAF). Το 1969, η ομοσπονδία αυτή μετονομάστηκε σε Ομόσπονδες Αναρχικές Ομάδες (GAF). Εννιά χρόνια αργότερα, στις αρχές του 1978 οι Ο.Α.Ο. αυτοδιαλύθηκαν σαν ομοσπονδία, χωρίς όμως να αποσυρθούν από την ενεργό δράση μέσα στα πλαίσια του ιταλόφωνου αναρχικού κινήματος.

Η νέα εργατική τάξη

της Γεωργίας Πετράκη 

ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η βασική υπόθεση εργασίας μας είναι ότι ενώ η εξαρτημένη εργασία αποτε­λεί πλέον την κυρίαρχη κοινωνική κατάσταση στην ελληνική κοινωνία, αυτό συναρτάται με την μείωση της εθνικής εργατικής τάξης, την ανάπτυξη μισθω­τών τεχνικών / επιστημονικών / διευθυντικών επαγγελμάτων που κατά κύριο λόγο συνιστούν τη νέα μικροαστική τάξη (Πουλαντζάς 1981, Πετράκη 2004) αλλά και την ανάπτυξη μιας "νέας εργατικής τάξης" της οποίας η στατιστική πρόσληψη είναι ατελής η και ανύπαρκτη. Ως "νέα εργατική τάξη" ορίζουμε εδώ τα εργατικά στρώματα που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα των νέων ή και παλαιότερων μορφών απασχόλησης που όμως επεκτείνονται, της εισαγω­γής των νέων τεχνολογιών στην κοινωνική παραγωγή και της εξέλιξης του κοι­νωνικού και τεχνικού καταμερισμού της εργασίας στην σημερινή ελληνική κοι­νωνία, τον οποίο επηρεάζει σημαντικά η παρουσία στην αγορά εργασίας μεγά­λου αριθμού μεταναστών εργαζόμενων που διαβιούν και εργάζονται σε συν­θήκες ημιπαρανομίας.

Όμως η ύπαρξη της «νέας εργατικής τάξης» που διαμορφώνεται τόσο στον αστικό όσο και στον αγροτικό χώρο αναδεικνύεται ατελώς από τις απο­γραφές, επειδή είτε δραστηριοποιείται στην παραοικονομία (μετανάστες και ντόπιοι εργάτες) είτε επειδή η καταγραφή της στις στατιστικές κατηγορίες είναι συσκοτισμένη και ατελής.

Η υπόθεση εργασίας μας είναι ότι στη σημερινή Ελλάδα τα εργατικά επαγ­γέλματα ασκούνται πλέον σε σημαντικό βαθμό τόσο στον αστικό όσο και στον αγροτικό χώρο από μεταναστευτικούς πληθυσμούς των οποίων η θέση στην αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από την ημιπαρανομία και την ανασφάλεια. Και ότι ο βαθμός διείσδυσης των μεταναστών στα εργατικά επαγγέλματα είναι αντι­στρόφως ανάλογη του βαθμού εξειδίκευσης των εργατικών επαγγελμάτων. Επιπλέον ότι η γενική τάση μείωσης των εργατικών επαγγελμάτων, στο σύνολο της απασχόλησης (κατηγορίες ατομικών επαγγελμάτων SΤΕΡ 7/8/9, ΕΣΥΕ 1995) ανακόπτεται στις κατηγορίες εκείνες των ανειδίκευτων επαγγελμάτων των οποί­ων η άσκηση εξασφαλίζεται από την ύπαρξη στην αγορά εργασίας άφθονου, διαθέσιμου και πολύ φθηνού εργατικού προσωπικού. Τα επαγγέλματα αυτά είναι κυρίως οι «ανειδίκευτοι εργάτες», οι ασκούντες «προσωπικές υπηρεσίες», και οι «αγροτικοί εργάτες». Η ανάπτυξη αυτών των επαγγελμάτων φωτίζει κάποια δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας.

Βερολίνο 1928: Χίτλερ, ένας «κλόουν» που τον αποθεώνουν τα πλήθη

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ “ΜΑΡΞΙΣΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ”

του Ντιέγκο Ριβέρα

μετάφραση: Χρήστος Κεφαλής

Τις επόμενες μέρες κυκλοφορεί ο πέμπτος τόμος του περιοδικού Μαρξιστική Σκέψη, με ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον αφιέρωμα στον φασισμό. Προδημοσιεύουμε αποσπάσματα από το κείμενο του μεγάλου μεξικανού ζωγράφου Ντιέγκο Ριβέρα (περιέχεται στο My Art, my Life: an autobiography, Dover 1991), που αναφέρεται στην επίσκεψή του στο Βερολίνο του 1928 και τη «γνωριμία» του με τον Χίτλερ.

***




Ντιέγκο Ριβέρα, Παναμερικάνικη ενότητα, 1940 (απόσπασμα). Ο Χίτλερ, ο Μουσολίνι και ο Στάλιν εικονίζονται μέσα σε ένα αεριώδες δέντρο. Από εκεί βγαίνει το οπλισμένο χέρι του φασισμού, το οποίο προσπαθεί να το συγκρατήσει η ανθρωπότητα. Ο Στάλιν κρατά ένα μαχαίρι και μια αξίνα, βαμμένη κόκκινη -- αλληγορία για τη δολοφονία του Τρότσκι. Ο Χίτλερ δείχνει τον Στάλιν για να δικαιολογήσει την εξαπόλυση της ναζιστικής βαρβαρότητας, ενώ ο «πρακτικός» Μουσολίνι κρατά ένα μπαλτά. Κάτω από τον Στάλιν διασταυρώνονται οι λέξεις GPU και Gestapo. O Τσάρλι Τσάπλιν εμφανίζεται πάνω από έναν πεσμένο στρατιώτη -- αναφορά στον «Μεγάλο Δικτάτορα». Αριστερά, κάτω από τη σβάστικα ο Χίμλερ, στον οποίο έχουν δοθεί όμως και γνωρίσματα αμερικανού ανθρώπου των μήντια.

Να γίνουμε Σικάγο - Σωματεία/Συνελεύσεις/Συνδικαλιστές Βάσης για την εργατική πρωτομαγιά

Η φετινή συγκυρία της Εργατικής Πρωτομαγιάς θέλει την παγκόσμια εργατική τάξη, την τάξη των καταπιεσμένων και των «κολασμένων όλης της γης», να υποχωρεί διαρκώς απ’ όσα με αίμα είχε κατακτήσει από την απεργία της 1ης Μάη του 1886 στο Σικάγο –που την καθιέρωσε ως μέρα μνήμης των εργατικών αγώνων– μέχρι σήμερα.

Εμείς κρατάμε όλη τη γης μες στ’αργασμένα μπράτσα
και σκιάχτρα στέκουνται οι θεοί και αφέντη έχουνε φάτσα.
Γιάννης Ρίτσος, Επιτάφιος

Ιδιαίτερα στην ελληνική καπιταλιστική πραγματικότητα, ακόμα και το 8ωρο, ματωμένο αίτημα των απεργών του Σικάγο, θεωρείται παρελθούσα συνθήκη. Η ανεργία καλπάζει και στην πραγματικότητα ξεπερνάει το ¼ του εργατικού δυναμικού, ο επισφαλώς εργαζόμενος με τα ελαστικά ωράρια, την ανασφάλιστη εργασία και τη διαρκή απειλή της απόλυσης είναι η επικρατέστερη φιγούρα της εργατικής τάξης, και την ίδια στιγμή μισθοί, συντάξεις, επιδόματα και άδειες πετσοκόβονται με ταχείς ρυθμούς. Η ραγδαία αύξηση των αυτοκτονιών τα τελευταία 2 χρόνια, κυρίως λόγω οικονομικών δυσχερειών, έρχεται να επισφραγίσει τη ζοφερή εργασιακή πραγματικότητα που βιώνει το προλεταριάτο σήμερα.

Vivir la utopia (Ζώντας την ουτοπία) - Ένα ντοκιμαντέρ για την Ισπανική Επανάσταση

Οι Έλληνες στο μαχνοβίτικο κίνημα

 του Δημήτρη Κ.

Θα μπορούσαμε χωρίς περιστροφές να πούμε ότι η ελληνική βιβλιογραφία για το θέμα των Ελλήνων που συμμετείχαν στο μαχνοβίτικο κίνημα είναι από αποσπασματική έως ανύπαρκτη. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε σε λόγους που ανάγονται σε μια γενικότερη έλλειψη ενδιαφέροντος των ιστορικών για το ζήτημα είτε σε καθαρά πολιτικούς λόγους, καθώς Ελληνοπόντιος και αναρχικός είναι δύο ταυτότητες, για πολλούς, ασύμβατες. Κι ας έχει αναφέρει ο Αγτζίδης ότι, οι Έλληνες Πόντιοι είναι από τη φύση τους λαός αντεξουσιαστικός!

Όπως έχω επαναλάβει σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μου για τους Έλληνες της πρώην ΕΣΣΔ, ιστορικά ζητήματα που αφορούν την πολύπαθη ελληνική διασπορά στη χώρα των Σοβιέτ, πατρονάρονται από επίσημους και ανεπίσημους ιδεολογικούς και πολιτικούς φορείς. Εκεί εντάσσεται για παράδειγμα η σταλινική εκδοχή για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ από τον Γκίκα, αλλά και η άρνηση της ποντιακής γενοκτονίας από τους Τούρκους, από ένα κομμάτι της ευρύτερης αριστεράς.

Επαναλαμβάνω λοιπόν ότι, η μελέτη τέτοιων και παρεμφερών ζητημάτων οφείλει να είναι ακηδεμόνευτη, ώστε να είναι το περισσότερο δυνατό αντικειμενική. Μόνο έτσι θα  μπορούσε να μελετηθεί η συμμετοχή των Ελλήνων στο μαχνοβίτικο κίνημα.

Αποχή από τις εκλογές, συμμετοχή στους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες

από τη Συνέλευση Αναρχικών για την Κοινωνική Αυτοδιεύθυνση

Το μεγαλύτερο προσόν της «δημοκρατίας» σε σχέση με τη δικτατορία είναι η ικανότητά της να επιβάλει τα ερωτήματα που τη βολεύουν αντί να προσπαθεί με το περίστροφο να εξασφαλίσει τις απαντήσεις. Η ιερή στιγμή της δημοκρατίας είναι οι εκλογές: εκεί που όλοι, εθνικά ομόψυχοι, αφέντες και δούλοι, πλούσιοι και φτωχοί, σαν να μην τρέχει τίποτα, ισότιμα υποτίθεται, καλούνται να απαντήσουν το μεγαλύτερο και το πιο πλαστό ερώτημα που μπορεί να τεθεί: ποιοι θα είναι οι δικτάτορες για τα επόμενα χρόνια. Ποιοί θα αποτελέσουν την αισχρή εκείνη μειοψηφία που θα αναλάβει την πολιτική διαχείριση του κράτους, που θα κάνει κουμάντο στην τεράστια πλειοψηφία και θα εξασφαλίσει τα συμφέροντα του εαυτού της και των νόμιμων μπράβων, των νόμιμων απατεώνων, των νόμιμων ληστών που στην πολιτική γλώσσα λέμε «καπιταλιστές».

Πολιτικοί, θεσμοί, δικαιοσύνη, αφεντικά, υποψήφιοι δικτάτορες, κανάλια, περσόνες, διανοητές, όλος ο συρφετός αυτών που δεν πρόκειται ποτέ να βρεθούν στη θέση μας είναι αυτοί που μας ζητούν να πάμε στις κάλπες, να ψηφίσουμε.

Μας προτρέπουν να προσπαθήσουμε ακόμα και να τους γκρεμίσουμε από το θρόνο τους ρίχνοντας ένα σημαδεμένο χαρτί σε μία κάλπη…
Δεν μπορεί να υπάρχει εχέφρων άνθρωπος που να θεωρεί πως μέσα από τη διαδικασία της καθολικής ψήφου και της επιλογής αντιπροσώπων μπορεί να αλλάξει κάτι εις βάρος του καθεστώτος. Αντίθετα, η ψήφος είναι ένα συγχωροχάρτι για το παρελθόν και μια λευκή επιταγή για το μέλλον μας, μια δήλωση νομιμοφροσύνης, από εμάς τους εκμεταλλευόμενους προς το κράτος και τους καπιταλιστές. Η θέση μας αυτή ως αναρχικοί/ες, κάνει σαφές πως όχι μόνο δεν πρόκειται ποτέ να κατέβουμε σε εκλογές αλλά ούτε και πρόκειται να «στηρίξουμε» (ευθέως ή με κλείσιμο του ματιού) κανέναν διεκδικητή εξουσίας. Από το αναρχικό κίνημα, κράτος και κεφάλαιο δήλωση νομιμοφροσύνης δεν περιμένουν. Αυτή η πάγια αναρχική θέση, μετά από δεκάδες εκλογικές αναμετρήσεις που έχουμε ζήσει, αν μη τι άλλο, έχει επιβεβαιωθεί…

Η Φεντερασιόν της Σαλονίκης

Κ. Μοσκώφ για τη Φεντερασιόν

ΤΟ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Από τα 1890 ήδη, όπως γράφει ο Risal, παρατηρείται στην πόλη «μία επιδημία λεσχών». Κάθε καλός νοικοκύρης θέλει να ανήκει σε μία λέσχη· στον θεσμό αυτό, που βρίσκεται στην αρχή της γένεσης των πολιτικών κομμάτων, κάπου ενδιάμεσα μεταξύ της άμορφης συγκέντρωσης του καφενείου, παρακμασμένης μορφής της Αρχαίας Αγοράς, και στις σημερινές συστηματοποιημένες πολιτικές οργανώσεις. Συχνά δημιουργημένη σαν μαζικός φορέας μιας τεκτονικής στοάς, η λέσχη καλύπτει αργότερα, κάτω από τον χαμιτικό απολυταρχισμό, εθνικής υφής οργανώσεις· μετά τα 1900, με τις απαρχές μιας κοινωνικής συνειδητοποίησης, η λέσχη καλύπτει και διεκδικήσεις μικτής φύσης, κοινωνικής μαζί και πολιτικής. Επισημότερες είναι η «Club de Salonique» και η «Nouveau Club», κοσμοπολιτικές και διεθνείς, και η «Club de l' Alliance», αποκλειστικά ισραηλιτική.
Αυτού του πνεύματος συμμετοχής στα κοινά φορέας είναι εδώ αρχικά ο ντονμές, ο εξισλαμισμένος εβραίος· κατ' εξοχή κοσμοπολίτης, με συγκεχυμένες τις ρίζες της κουλτούρας του, έχει την δυνατότητα να αφομοιώσει καλύτερα την ευρωπαϊκή, χάρη στην Alliance γαλλική δηλαδή, παιδεία· έχοντας πετύχει την ολική του ευμάρεια επιζητεί τώρα και πλατύτερα την αυτονομία του· βιάζεται άλλωστε, οξυδερκής καθώς είναι, να χαλιναγωγήσει τις ατίθασες ροπές που όλο και πιο καθαρά διαφαίνονται στην μάζα.

Στις άλλες κοινότητες το νεωτερικό πνεύμα διστάζει ακόμα να διακινδυνεύσει μέσα στα δημόσια πράγματα -εμποδίζεται ίσως και από το σύστημα της πολιτιστικής αυτονομίας- την διοργάνωση κατά πολιτιστικές κοινότητες, του οθωμανικού κράτους. Στο σημείο που κάποια πολιτική δράση αναπτύσσεται, παραμένει πάντοτε μέσα στα κοινοτικά πλαίσια - οι Φαναριώτες και οι απόγονοί τους αποτελούν εξαίρεση που αφορά τις πολύ ψηλές βαθμίδες της χριστιανικής κοινότητας και που, ακόμα, περιορίζεται στην κεντρική καθέδρα, στην Πόλη. Η «επιδημία λεσχών» δείχνει έτσι κάτι καινούργιο, ένα πρώτο στάδιο γενίκευσης της πολιτικοποίησης, μέσα σε όλες τις κοινότητες τώρα.
Η δημοσιογραφία αποτελεί έναν ασφαλή δείκτη μιας τέτοιας ροπής. Ως τα 1896 εκδίδεται στη Θεσσαλονίκη μόνο μία ελληνική εφημερίδα και το οθωμανικό επίσημο δελτίο. Στα 1912 στην Θεσσαλονίκη θα εκδίδονται 16 εφημερίδες: 2 στα γαλλικά, 5 στα ισπανοεβραϊκά, 4 στα ελληνικά, 3 στα τουρκικά, 1 στα βουλγαρικά και 1 στα ρουμανικά -πολλές ακόμα θα έχουν εκδοθεί στο μεταξύ, για να εκλείψουν γρήγορα. Δίπλα στην εφημερίδα «Λ' Ιντεπαντάν» («Ο Ανεξάρτητος»), όργανο της ισραηλιτικής κοινότητας, εκδίδονται η «Ελ Λιμπεράλ» («Ο Φιλελεύθερος»), συντηρητικής τάσης, η «Ελ Αβενίρ» («Το μέλλον»), σιωνιστική, και το «Αβάντι»· στα γαλλικά η πρώτη, στα ισπανοεβραϊκά οι τρεις άλλες· ανάμεσα στις τέσσερις ελληνικές εφημερίδες το μεγαλύτερο κύρος έχει η «Νέα Αλήθεια»· οι άλλες είναι η νεογέννητη «Μακεδονία», το «Εμπρός» και το «Θάρρος»· η «Λα Λιμπερτέ» («Η Ελευθερία») εκδίδεται μετά τον Οκτώβριο του 1912 στα γαλλικά, σαν όργανο επίσημο της κυβέρνησης· οι ντονμέδες εκδίδουν την «Ασρ», που από καιρό είναι ήδη η μεγαλύτερης κυκλοφορίας επαρχιακή εφημερίδα της Αυτοκρατορίας.
Η οικονομική ανάπτυξη έχει δημιουργήσει το υπόβαθρο, η ευρωπαϊκή παιδεία, μέσα από την Alliance πρώτιστα αλλά και τα ευρωπαϊκά σχολεία, έχει δώσει τις πρώτες πολιτιστικές ωθήσεις. [...]

Για την οργάνωση του ελληνικού αναρχικού κινήματος

του Αντώνη Δ.

H ουσιαστική κατανόηση της ιστορικής πορείας του εγχώριου αντιεξουσιαστικού κινήματος κατά την πρώτη δεκαετία του 21^ου αιώνα, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για όσους το τελευταίο διάστημα, βρίσκονται εις άγραν οργανωτικών μοντέλων που θα οδηγήσουν τον αντιεξουσιαστικό χώρο στη θέωση. Κι αυτό γιατί, πολύ απλά, η κοινωνικοποίηση, το εύρος των πεδίων δράσης και κατ’επέκταση η μαζικότητα του χώρου την δεκαετία που μας πέρασε, φάνταζαν αδιανόητα για τα μέχρι τότε δεδομένα του.

Σε μια πρόχειρη λοιπόν προσπάθεια, συνοπτικής χρονολόγησης της δράσης του, θα μπορούσαμε να χωρίσουμε την πορεία αυτή σε δύο μέρη˙ σε δύο αρκετά ανομοιογενείς και διακριτές μεταξύ τους περιόδους:

•       την προ-δεκεμβριανή και

•       την μετα-δεκεμβριανή

Ως σημείο έναρξης της πρώτης φάσης της πορείας του, θέτουμε τη σύνοδο του Μαρμαρά στην Θεσσαλονίκη (2003), για δύο κύριους λόγους: αρχικά γιατί ήταν η πρώτη μετά από χρόνια, μεγάλη συσπείρωση του χώρου και δεύτερον γιατί στα πλαίσια των διεργασιών της πορείας ενάντια στη σύνοδο, ξεκίνησαν αρκετά σημαντικά οργανωτικά εγχειρήματα και συζητήσεις που έθεσαν πρωτόγνωρους προβληματισμούς πάνω σε ζητήματα τακτικής, στοχοθεσίας, ιδεολογίας.

Ως σημείο έναρξης της δεύτερης φάσης, θέτουμε για ευνόητους λόγους τις συγκρούσεις του Δεκέμβρη, αναγνωρίζοντας την ιστορικότητα των ημερών εκείνων καθώς και το ρόλο τους ως διαμορφωτή της μετέπειτα πορείας του εγχώριου αντιεξουσιαστικού κινήματος.

Η πρώτη φάση της περασμένης δεκαετίας, φιλοξένησε μια προσπάθεια απεγκλωβισμού, από ιδεολογήματα και πρακτικές που διακατείχαν και περιχαράκωναν τον ελληνικό αντιεξουσιαστικό χώρο, στα στενά όρια του κοινωνικού περιθωρίου. Το κύμα κοινωνικοποίησης που άρχισε την περίοδο εκείνη, μπορούμε να πούμε ότι θεμελιώθηκε με το ξέσπασμα των φοιτητικών κινητοποιήσεων του ’06-’07 και πήρε σάρκα και οστά στην μεταδεκεμβριανή πραγματικότητα.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού αναρχικού κινήματος, συλλογικότητες και μεμονωμένα μέλη του, συμμετείχαν σε φοιτητικούς σχηματισμούς και έπαιξαν σημαντικότατο ρόλο στην οργάνωση των φοιτητικών κινητοποιήσεων ενάντια στο Νόμο πλαίσιο της Γιαννάκου, βρέθηκαν σε κοινές συνελεύσεις και δράσεις με κατοίκους αποκεντρωμένων περιοχών (βλ. Αχελώος), συμμετείχαν σε κοινούς αγώνες με εργαζόμενους και σωματεία και δημιούργησαν ελεύθερους κοινωνικούς χώρους σε όλη την χώρα.

Περνώντας στην δεύτερη φάση από την άλλη, η μεταδεκεμβριανή περίοδος βρίσκει το χώρο ώριμο και δοκιμασμένο˙ δεδομένης και της χρονικής πυκνότητας της ιστορικής του πορείας από την αρχή της δεκαετίας.

Στη δύση του Δεκέμβρη όμως, ο αντιεξουσιαστικός χώρος εμφανίζεται προ των ευθυνών του, σε μια κοινωνικό-πολιτική διαδικασία που για καιρό προσμονούσε αλλά για την οποία ποτέ δεν προετοιμάστηκε. Υπό το βάρος του de facto πρωταγωνιστή, περιορίστηκε στην προσπάθεια του να κρατάει ζωντανό το δεκεμβριανό κλίμα, τραβώντας το απ’τα μαλλιά κι έτσι αντί να αρθρώσει τον λόγο που άρμοζε, έμεινε να κοιτάει το Δεκέμβρη σαστισμένος, περιμένοντας για αρκετό καιρό μετέπειτα, να πάρει από μια εξέγερση διδάγματα που είχαν ήδη δοθεί. Ο Δεκέμβρης τελείωσε και δεν μπορούσε να το χωνέψει.

Από τη συστημική κρίση στην αντιεξουσιαστική προοπτική του 21ου αιώνα

Κείμενο του Πολύκαρπου Γεωργιάδη, για το τριήμερο της κατάληψης ελαία με αφορμή τα δύο χρόνια γεννεθλίων.

ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ

Ι.

«Στην πραγματικότητα δεν έχει απομείνει πρωτογενής φτώχεια σε αυτή τη χώρα. Όπου υπάρχει φτώχεια, υπάρχει επειδή οι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να προϋπολογίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα, δεν ξέρουν πώς να ξοδέψουν τα κέρδη τους κι έτσι το μόνο που τους απομένει είναι το πραγματικά σκληρό, δομικό ελάττωμα του χαρακτήρα και της προσωπικότητας τους.» Μάργκαρετ Θάτσερ

Σήμερα φαντάζουν λίγο μακρινές εκείνες οι εποχές της νεοφιλελεύθερης αισιοδοξίας , τότε που ο θατσερισμός με ένα διάταγμα κήρυξε την παύση της ταξικής πάλης και την εξαφάνιση των ίδιων των κοινωνικών τάξεων, με τον συνακόλουθο θρίαμβο του ατομοκεντρισμού^[1] . Μοιάζει μακρινή και η εποχή του Φράνσις Φουκουγιάμα, με το τέλος της Ιστορίας και τον Τελευταίο  Άνθρωπο , με τον παγκόσμιο θρίαμβο της φιλελεύθερης δημοκρατίας, της ένοπλης επανηθικοποίησης του πλανήτη που κήρυξε η δυναστεία Μπους για να επιβάλλει τις ιερές αρχές των “αυτορυθμιζόμενων αγορών”   που ρέει άφθονο το μέλι και το γάλα(τα κέρδη και το αίμα). Ο καπιταλισμός εμφανίστηκε τότε ως η μόνη λύση στον καλύτερο δυνατό κόσμο, σε έναν κόσμο που έγινε πιο ελεύθερος μετά το ξεθεμελίωμα των διδακτοριών του “υπαρκτού σοσιαλισμού” .

Η αισιοδοξία των υμνητών του κοινωνικού Δαρβινισμού (της αγγλοσαξονικής εκδοχής του για την ακρίβεια)^[2] ξεχάστηκε πια μετά το ξέσπασμα της κρίσης το 2007-2008 και η θατσερική αμετροέπεια θάφτηκε κάτω από τις στάχτες της Τσαβικής Άνοιξης^[3].

Η αισιοδοξία τους χάθηκε, όχι όμως και το θράσος τους. Για μια ακόμη φορά οι συστημικοί αναλυτές και άλλοι περιώνυμοι ψιττακοί μας παρουσιάζουν την πραγματικότητα αντεστραμμένη, με τα πόδια πάνω και το κεφάλι κάτω. Τις πταίει; Μήπως τα golden boys με την απληστία τους; Ή μήπως η ανεπάρκεια του πολιτικού προσωπικού; Φταίνε οι τζογαδόροι των χρηματιστηρίων ή οι ανεύθυνοι πολίτες που εθίστηκαν στον υπερδανεισμό; Φταίει ο Θεός που μας μισεί;

RealPolitik

"RealPolitik"
  μια ανάλυση πάνω στην πολιτική συγκυρία & μια πρόταση για ένα  Πλαίσιο Διαλόγου πάνω στην Οργάνωση των δυνάμεων του Κοινωνικού Επαναστατικού Αναρχικού Κινήματος

Του Άρη T. 

"Πολλά ψέματα είπαμε, ολα-ολα 

Άς πούμε και μι’ αλήθεια, βατσιτσελο-βατσιτσό" 

[Παιδικό Τραγουδάκι]

Αυτό είναι ένα μη-ουδέτερο κείμενο για την πολιτική συγκυρία. Αυτό δεν σημαίνει ότι επιθυμεί να είναι χυδαίο, τουλάχιστον όχι με τον κοινό τρόπο. Το μνημόνιο II είναι γεγονός από 13-2-2012 και πάμε παρακάτω. Η ιστορία δεν τελειώνει ποτέ. Αυτό που είναι άξιο ερεύνης είναι οι πολιτικές ανακατατάξεις, οι οποίες μοιάζουνε θαρρώ με ένα σωρό από σκατά. Χιλιάδες μύγες συνωστίζονται από πάνω τους για να τα μελετήσουν με ηλίθιο ύφος αλλά παραδόξως ουδεμία χώνει τα χέρια της -ή τα πόδια της αν προτιμάτε- για μια βαθύτερη διερεύνηση. Αυτό όμως είναι που έχει νόημα σήμερα. Μια ανάλυση της συγκυρίας, η οποία μπορεί να έχει ως αφετηρία τους πολιτικούς χώρους αλλά θέλει να τους διαπλέξει σε μια επεξεργασία που δεν θα έχει στόχο την εμμονή στην κατάδειξη ρηχών σημαινόμενων γύρω από το κλασσικό δίπολο πρόσωπα-διαπλοκή, αλλά την ανάδειξη των βαθύτερων κοινωνικών εκπροσωπήσεων και συμφερόντων. 

Η Τρόικα: [Ε.Ε.,Δ.Ν.Τ.,Ε.Κ.Τ.κλπ] Οι δανειστές, δηλαδή οι τοκογλύφοι, οι «κερδοσκόποι», τίποτε παραπάνω και τίποτε λιγότερο από την κυρίαρχη στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ διεθνή καπιταλιστική συμμαχία που ελέγχει την πολιτικό-οικονομική σφαίρα της υφηλίου, άλλοτε συνεργαζόμενη κι άλλοτε ανταγωνιζόμενη τις υπόλοιπες παγκόσμιες καπιταλιστικές ολοκληρώσεις σε μια διαρκή αλληλεπίδραση μαζί τους. Το κέντρο της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης, σε συνεργασία με τις τοπικές ελίτ, [την συμμαχία δηλαδή του αστικού πολιτικού προσωπικού, με τους κατόχους των εθνικών κεφαλαίων και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κάθε χώρας] που χαράσσει μια διεθνή πολιτική, η οποία υπερασπιζόμενη τόσο τα διεθνή συμφέροντα των ελίτ όσο και ειδικότερα τα τοπικά, μετατρέπεται σε εθνική πολιτική μέσω της επιβολής της από τον αστικό πολιτικό σχηματισμό κάθε χώρας. 


Μετά από την κρίση υπερσυσσώρευσης που εκδηλώνεται ανοιχτά από το 2008-2009 και η οποία από τα μέσα προπαγάνδας των αστών εμφανίζεται ως κρίση υπερχρέους πολλά έπρεπε να αλλάξουν. Και φυσικά εδώ δεν εννοούμε τα πολλά που έχουν ήδη λεχθεί και αφορούν στον τρόπο διαβίωσης στους μισθούς, στις συντάξεις κλπ. Το προηγούμενο βιοπολιτικό πλαίσιο διαχείρισης του καπιταλισμού, η σοσιαλδημοκρατία, εμφάνισε μια συγκυρία [που λόγω της χρονικής της έκτασης πήρε χαρακτήρα εποχής], ως το μοναδικό «φυσιολογικό» πλαίσιο διαχείρισης στο συλλογικό φαντασιακό. Οι εταιρίες θα δουλεύουν, η υπεραξία θα καρπώνεται, το πετσοκομμένο μέρισμά της θα επιστρέφεται στον εργαζόμενο για να καταναλωθεί και να καθαγιαστεί η διαδικασία ως η μόνη αληθινή και αλάθητη κατάσταση που πάει την ανθρωπότητα κάθε μέρα ένα βήμα μπρος. Με απλά λόγια ο κόσμος του δευτέρου μισού του 20ου αιώνα πίστεψε ανεπανόρθωτα σχεδόν ότι η κτηνωδία του καπιταλισμού έχει όρια. 

Η καταστολή στην εποχή του καπιταλιστικού σταχανοφισμού

Ι

Την τρέχουσα οξυμένη επίθεση της κρατικής καταστολής, που εκφράζεται με κάθε δυνατή ευκαιρία, δεν μπορούμε με κανέναν τρόπο να τη θεωρήσουμε ως ξεκομμένο φαινόμενο απ' το κοινωνικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί μετά το ξέσπασμα της καπιταλιστικής κρίσης του 2007-08. Η κρίση που ξεκίνησε με το σκάσιμο των επισφαλών ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων (subrimes) στις ΗΠΑ και συνεχίζεται ως τις μέρες μας με διάφορες μορφές[1], δεν είναι ένα απλό "οικονομικό" γεγονός, αλλά αντανακλά μια καθολική κρίση αναπαραγωγής του καπιταλισμού. Αντίστοιχα, η τρέχουσα κατασταλτική επίθεση δεν είναι μια απλή αλληλουχία "αστυνομικών" συμβάντων, αλλά η προσαρμογή της προϋπάρχουσας κατασταλτικής πολιτικής στις νέες συνθήκες όξυνσης του κοινωνικού/ ταξικού ανταγωνισμού. 

Δεν μπορούμε, λοιπόν, να μιλήσουμε για την καταστολή περιορίζοντας την στα στενά ερμηνευτικά όρια του υπεραπλουστευτικού αντιμπατσισμού ή μιας νεφελώδους αντικρατικής συνθηματολογίας, ανίκανης να εμβαθύνει πέρα από τα αυτονόητα. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε την κρατική καταστολή ως βεντέτα αναρχικών και μπάτσων ή σαν ένα ιδιωτικό πόλεμο εναντίον του κράτους.

ΙΙ

Η πολυεπίπεδη επίθεση του κεφαλαίου στην προσπάθεια του να ανοίξει έναν καινούριο κύκλο συσσώρευσης, έχει αυξήσει συνακόλουθα και την ένταση του κοινωνικού/ ταξικού ανταγωνισμού, σε παγκόσμια κλίμακα. Ζούμε ήδη στην "εποχή των ταραχών", σε έναν υπό διαμόρφωση ακόμα παγκόσμιο ταξικό πόλεμο, που ενδεχομένως να είναι οι πόνοι της γέννας μιας ιστορικής εξέλιξης, που ούτε καν να τη φανταστούμε μπορούμε ακόμα. Ακόμα και οι συστημικές δεξαμενές σκέψης, που μέχρι χθες έπιναν νερό στο όνομα του "τέλους της ιστορίας" (ή των ιδεολογιών και της ουτοπίας)[2], εμφανίζονται σήμερα με φόβο μπροστά σ' αυτά που ενδέχεται να συμβούν.

Γιατί, δεν είναι μονάχα ο φρενήρης πολλαπλασιασμός των συγκρούσεων, των ταραχών και των λαϊκών εξεγέρσεων που τους τρομάζει. Είναι πάνω απ' όλα η δυνατότητα της ποιοτικής τους εξέλιξης, μια πιθανή πορεία που θα διαρρήξει τόσο το διεκδικητικό/ ρεφορμιστικό, όσο και το μηδενιστικό κέλυφος των αγώνων. Ο εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ Αϊβαλιώτης όταν λέει: «Να προσέξει η κυβέρνηση γιατί δε θα είναι μακριά η μέρα που θα χρειαστεί η πολιτεία τα σώματα ασφαλείας», ίσως απλώς να εκφράζει κάποια παραδοσιακά ακροδεξιά αντανακλαστικά. Αλλά τι είδους αντανακλαστικά εκφράζει ο κορυφαίος οικονομολόγος Νουριέλ Ρουμπινί όταν στην ερώτηση αν είναι καταδικασμένος ο καπιταλισμός, απαντά «ίσως...»;

Αναρχικοί για την κοινωνική απελευθέρωση - Καταστατικό και Πολιτικές Θέσεις

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ

1. Η Α.Κ.Α. εκφράζει, για λογαριασμό αυτών που την συνιστούν, την επιλογή πολιτικής οργάνωσης των αναρχικών, την έμπρακτη στήριξη της ιδέας της οργάνωσης και της δράσης μέσα από αυτήν. Απαρτίζεται απο άτομα που προσδιορίζονται στο πολιτικό φάσμα της κοινωνικής αναρχίας, που συμμετέχουν σε διάφορα πεδία του κοινωνικού πολέμου με ίδιες ή όχι προτεραιότητες.
2. Οι κοινές αρχές αποτελούν το τόπο πολιτικής συνάντησης της συλλογικότητας. Η περεταίρω εμβάθυνση και συγκεκριμενοποίηση αυτού του κοινού πολιτικού λόγου είναι ζητούμενο και πηγαίνει παράλληλα με την ανάληψη των δράσεων. Η κωδικοποίηση αρχών και θέσεων είναι σε αλληλεξάρτηση με την παραγωγή πολιτικού έργου και οφείλει να προχωρήσει παράλληλα με αυτό.
3. Η συμμετοχή στον κοινωνικό/ταξικό πόλεμο, η προπαγάνδιση των αναρχικών αντιλήψεων, η έμπρακτη αλληλεγγύη τόσο ανάμεσα στους καταπιεσμένους όσο και στα θύματα της κρατικής καταστολής,, η ενδυνάμωση του αναρχικού κινήματος και η μακροπρόθεσμη συγκρότηση του σε φεντεραλιστική βάση είναι στα γενικά διακυβεύματα της Α.Κ.Α. και κριτήρια, για την επιτυχία ή όχι του εγχειρήματος.
4. Όργανο λήψης αποφάσεων απότελεί η εβδομαδιαία συνέλευση των μελών της συλλογικότητας που αποφασίζουν ισότιμα και στη βάση της ομοφωνίας – συναίνεσης. Η υλοποίηση των αποφάσεων, η συντήρηση των σταθερών δράσεων και τα διαχειριστικά ζητήματα εξετάζονται εκεί. Για να μπορεί να πάρει νέες αποφάσεις, η συνέλευση πρέπει να συγκεντρώνει τούς μισούς των μελών της Α.Κ.Α.. Η ατζέντα της γενικής συνέλευσης (εκτός από έκτακτες περιπτώσεις) πρέπει να έχει γίνει γνωστή τουλάχιστον μια εβδομάδα πριν ώστε τα μέλη να είναι προετοιμασμένα.

Oι Aναρχικές Ρίζες του Κινήματος Occupy Wall Street

Άρθρο του αναρχικού καθηγητή ανθρωπολογίας David Graeber στο Goldsmiths University of London που δημοσιεύθηκε αρχικά στο Al-Jazzera στις 30 Νοέμβρη 2011 και μεταφράστηκε από τον Rising Galaxy. Ο Graeber αναλύει ζητήματα που αφορούν το κίνημα των Αγανακτισμένων στις Η.Π.Α ενώ παράλληλα αντιπροτείνει βάσεις και νέου τύπου εξεγερσιακές αναρχικές δομές.

 

Νέα Υόρκη

Κάθε φορά, σχεδόν, που μου παίρνει συνέντευξη ένας δημοσιογράφος των κυρίαρχων ΜΜΕ σχετικά με το κίνημα Κατάληψης της Γουόλ Στρήτ (Occupy Wallstreet), ακούω πάνω κάτω τα ίδια πράγματα:

”Πως θα φτάσετε οπουδήποτε αν αρνείστε να δημιουργήσετε μια ηγετική δομή ή να καταρτίσετε μια πρακτική λίστα αιτημάτων; Και γιατί όλες αυτές οι αναρχικές ανοησίες -όπως η συναίνεση-  στον τρόπο λήψης αποφάσεων; Δεν καταλαβαίνετε ότι όλη αυτή η ριζοσπαστική γλώσσα θα αποξενώσει τον υπόλοιπο κόσμο ;

Αν κάποιος έφτιαχνε ένα εγχειρίδιο με τις χειρότερες συμβουλές που δόθηκαν ποτέ, αυτού του είδους οι απόψεις θα μπορούσαν να έχουν το ένδοξο μερίδιο τους. Σε τελική ανάλυση, από την οικονομική κατάρρευση του 2007, υπήρξαν δεκάδες προσπάθειες να ξεκινήσει ένα κίνημα σε πανεθνικό επίπεδο ενάντια στη λεηλασία των ΗΠΑ από τις οικονομικές ελίτ, οι οποίες πήραν τη κατεύθυνση που πρότειναν οι δημοσιογράφοι. Απέτυχαν όλες. Μόνο όταν, στις 2 Αυγούστου, μια μικρή ομάδα αναρχικών και άλλων αντιεξουσιαστών εμφανίστηκε σε μια συνάντηση που είχε καλεστεί από μια τέτοια ομάδα και με αποτελεσματικότητα τους έπεισε όλους να μην πάνε στην προγραμματισμένη πορεία και να δημιουργήσουν μια αυθεντική δημοκρατική συνέλευση-πάνω σε αναρχικές αρχές-, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για ένα κίνημα που οι Αμερικάνοι από το Πόρτλαντ μέχρι την Τουσκαλούζα, θα ήθελαν να αγκαλιάσουν. …

θα ήθελα να ξεκαθαρίσω τι εννοώ με το “αναρχικές αρχές”. Ο πιο εύκολος δρόμος για να εξηγήσεις τι είναι ο αναρχισμός είναι να πεις πως πρόκειται για ένα πολιτικό κίνημα που σκοπεύει στο να φέρει μια αυθεντικά ελεύθερη κοινωνία -δηλαδή μια κοινωνία όπου οι άνθρωποι σχετίζονται με τους άλλους μόνο με αυτό το είδος σχέσεων το οποίο δεν επιβάλλεται με την συνεχή απειλή της βίας-. Η ιστορία έχει δείξει ότι οι τεράστιες ανισότητες πλούτου, οι θεσμοί όπως η δουλεία, τα δεσμά του χρέους ή η μισθωτή εργασία, μπορούν να υπάρξουν μόνο αν υποστηριχτούν από στρατούς, φυλακές και αστυνομία. Οι αναρχικοί εύχονται να δουν ανθρώπινες σχέσεις που δεν θα υποστηρίζονται από τους στρατούς, τις φυλακές και την αστυνομία. Ο αναρχισμός οραματίζεται μια κοινωνία βασισμένη στην ισότητα και την αλληλεγγύη, και η οποία θα μπορούσε να υπάρξει αποκλειστικά και μόνο από την ελεύθερη συμφωνία μεταξύ των συμμετεχόντων.

Ο Κροπότκιν και το έργο του

Το κείμενο αυτό του ΜΑΞ ΝΕΤΤΛΩ γράφτηκε και δημοσιεύτηκε στην αγγλική « Freedom » το Φεβρουάριο του 1921, λίγο μετά το θάνατο του Κροπότκιν τον ίδιο χρόνο, με τον τίτλο « Kropotkin at Work ». Το 1998 κυκλοφόρησε σε ξεχωριστή μπροσούρα από το Barricade Books / Infoshop , στη Μελβούρνη, από όπου και έγινε η ελεύθερη μετάφραση .


Η προσωπικότητα και οι ιδέες του Κροπότκιν ήσαν τόσο πολύ διαδεδομένες ανάμεσα στους συντρόφους και το ευρύ κοινό, τουλάχιστον μέχρι το 1914, που ελάχιστα μόνο μένει να ειπωθούν αυτή την ώρα του θανάτου του, όταν κάποιος δεν έχει διάθεση να συλλέξει το πλήθος των γεγονότων και των εικόνων, να αναλύσει λεπτομερώς ιδέες ή να καταγράψει μικρά γνωρίσματα και ανέκδοτες πτυχές της ζωής του. Ξανά, αυτή η Επανάσταση, που αφέθηκε να χαθεί το 1914 και που από τότε γράφεται με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα, με μια αυξανόμενη τάση ωρίμανσης, φαίνεται ακόμα μια τόσο ατακτοποίητη υπόθεση που δύσκολα μπορούμε να υπολογίσουμε τις διαφορετικές απασχολημένες μ’ αυτήν δυνάμεις και τις προβλέψεις για την τελική της κατεύθυνση. Έτσι, με αρκετούς παράγοντες κρυφούς ακόμα, όσον αφορά τη λεπτομερή μας παρατήρηση τουλάχιστον, δεν μπορούμε να κρίνουμε ορθά, αυτή τη στιγμή, την επιρροή του έργου, της ζωής και των ιδεών του Κροπότκιν και να επιμείνουμε σε όλα αυτά που συνέβησαν και με μεγαλύτερη επιμονή σε όλα αυτά που προετοιμάζονται.

Η Εξουσία, την οποία πολέμησε σε όλη του τη ζωή, φαίνεται να είναι νικηφόρα παντού, από τον Ιμπεριαλισμό στον Μπολσεβικισμό και, επιπλέον, για τους σκεπτόμενους ανθρώπους αυτές είναι ψεύτικες νίκες, οι τελευταίες και περισσότερο ειδεχθείς εκδηλώσεις της Εξουσίας, η οποία σκάβει τον ίδιο της τον τάφο, με τη δημιουργία μια απέραντης επιθυμίας για πραγματική ελευθερία και συντροφικότητα και οδηγώντας αναπόφευκτα στη στιγμή που θα θεριστούν οι καρποί των σπόρων που έσπειρε ο Κροπότκιν και αρκετοί άλλοι Αναρχικοί.

Πέρα από τη δημοκρατία ΑΝΑΡΧΙΑ

Η δημοκρατία και πέρα από αυτή¹

του Amedeo Bertolo

"Εάν εκληφθεί κυριολεκτικά μια δημοκρατία πρέπει να είναι μια ακρατική κοινωνία. Η εξουσία ανήκει στο λαό στο βαθμό που ο λαός ασκεί την εξουσία ο ίδιος". Giovanni Sartori

Το άρθρο αυτό ασχολείται με τη δημοκρατία από μια αναρχική οπτική και με τον αναρχισμό από μια δημοκρατική οπτική. Το κύριο ζήτημα είναι εκείνες οι πλευρές των δύο αυτών πολιτικών και φιλοσοφικών κατηγοριών που προκύπτουν από μια αντιπαράθεση μεταξύ τους, δηλαδή οι ουσιώδεις διαφορές και ομοιότητες μεταξύ της δημοκρατίας και του αναρχισμού. Αυτό σημαίνει ότι δε θα εξεταστούν λεπτομερώς ούτε η δημοκρατία με την έννοια που της αποδίδεται συνήθως («αντιπροσωπευτική» δημοκρατία), ούτε ο πολιτικός αναρχισμός (όπως τον βλέπουν οι αναρχικοί), ούτε ακόμα η πρωταρχική μορφή δημοκρατίας, η «άμεση δημοκρατία», που βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ δημοκρατίας και αναρχισμού.

Θα χρειαζόταν πολύ μεγαλύτερος χώρος από αυτόν που έχουμε εδώ για να εξετάσουμε λεπτομερώς όλα τα παραπάνω. Γι' αυτό θα περιοριστώ σε σύντομους ορισμούς με σκοπό μια σύγκριση, ή καλύτερα, μια γενική εκτίμηση της συμβατότητας/συγκρισιμότητάς τους. Αυτό που ελπίζω να καταδείξω είναι ότι η δημοκρατία και ο αναρχισμός δεν είναι ούτε ταυτόσημες (υπό ορισμένες συνθήκες) ούτε αντιθετικές έννοιες. Ο αναρχισμός είναι η πλέον αναπτυγμένη μορφή δημοκρατίας, ταυτόχρονα όμως εκτείνεται οπωσδήποτε πέρα από αυτήν -όπως υποστηρίζει και ο τίτλος αυτού του άρθρου. Στο ερώτημα εάν είναι δυνατό ο αναρχισμός να πάει πέρα από τη δημοκρατία θα απαντούσα ότι μπορεί, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά.

Μάρεϊ Μπούκτσιν: Οι Ισπανοί αναρχικοί, τα ηρωικά χρόνια 1868 - 1936

Tου Μ. Κορακιανίτη

Όταν έχεις να κάνεις με ένα επαναστατικό κίνημα, όπως το ισπανικό αναρχικό κίνημα που για ένα χρονικό διάστημα 68 ετών (τα χρόνια που ο Μάρεϊ Μπούκτσιν χαρακτηρίζει «ηρωικά) προετοίμαζε καθημερινά στα έγκατα της κοινωνίας την τελική του έφοδο, δεν νομίζω ότι έχει τόση σημασία να εμμείνεις στην ήττα αυτού του κινήματος και στα αίτιά της.

Για να καταλάβουμε πόσο αφοσιωμένοι ήταν οι ισπανοί εργάτες {για παράδειγμα στη «μαύρη» (καθαρά αναρχική) Σαραγόσα} στην Ιδέα , δηλαδή στο σχέδιο ανατροπής της καπιταλιστικής κοινωνίας, αρκεί να παραθέσουμε το σχόλιο του άγγλου ιστορικού Ρεϊμόντ Καρ ο οποίος υπογράμμιζε ότι «οι απεργίες χαρακτηρίζονταν από την περιφρόνηση απέναντι στα οικονομικά αιτήματα και από τη δύναμη της επαναστατικής τους αλληλεγγύης: οι απεργίες για τους φυλακισμένους συντρόφους ήταν πιο δημοφιλείς από τις απεργίες για καλύτερες συνθήκες».

Όταν η CNT είχε φτάσει να απαριθμεί ένα εκατομμύριο μέλη, βρισκόταν ήδη κάτω από την ανεξίτηλη επίδραση των αναρχικών της FAI και παρόλο που αυτοί οι τελευταίοι δεν ξεπερνούσαν τους τριάντα χιλιάδες και παρόλο που από το ένα εκατομμύριο μέλη της αναρχοσυνδικαλιστικής ομοσπονδίας μόνο ένας περιορισμένος αριθμός μελών θα μπορούσαν να θεωρηθούν αποφασισμένοι αναρχικοί αγωνιστές, η CNT βρισκόταν κάτω από την άμεση επιρροή των αναρχοκομμουνιστικών, αντικρατιστικών, αποκεντρωτικών και αμεσοδημοκρατικών ιδεών και στην πράξη λειτουργούσε σε εντυπωσιακό βαθμό μέσα από αντιεξουσιαστικές δομές.

Σε ό,τι αφορά την ήττα αυτού του ζωντανού, σύνθετου κινήματος με το διαρκή ανταγωνισμό, διασταύρωση κι ώσμωση ανάμεσα στις «μεταρρυθμιστικές» και «ανατρεπτικές» κατευθύνσεις, ο Μπούκτσιν. στον πρόλογο του βιβλίου του για τους ισπανούς αναρχικούς αναφέρει: « ..η αλήθεια είναι ότι δεν έφταιγε η οργάνωση ή το πρόγραμμα τους για την ήττα τους, αλλά η αναποφασιστικότητα των αυτοχρισμένων «ηγετών» τους, για να μην αναφερθώ στις καλά εξοπλισμένες και καλά εκπαιδευμένες δυνάμεις που ρίχτηκαν στη μάχη εναντίον τους, συμπεριλαμβανομένων των μισθοφορικών μαυριτανικών στρατευμάτων και της ισπανικής Λεγεώνας των Ξένων που είχαν τρομακτική προϊστορία μαζικών εκτελέσεων στη Βόρεια Αφρική και αργότερα στην Ισπανία.»

Φεμινισμός, αναρχισμός και υπαρξισμός

 Της Σούζαν Μπράουν*

« Ίσως η πιο βαθιά επιθυμία που τρέφω σήμερα να είναι ότι ο κόσμος θα έπρεπε εν σιωπή να επαναλάβει ορισμένες λέξεις που πρώτη εγώ προσπάθησα να διασυνδέσω». Simone de Beauvoir

H πολιτική φιλοσοφία του αναρχισμού έχει πλούσια και ποικίλη ιστορία. Η διαφορετικότητα και ο πλούτος των ιδεών που ανήκουν στην παράδοση αυτή γίνονται αμέσως προφανείς εάν επισκοπήσουμε αναρχικά κείμενα από τα πρώτα έργα του Pierre Joseph Proudhon στα μέσα του 19ου αιώνα, μέχρι, επί παραδείγματι, τα σημερινά κείμενα του George Woodcock[1]. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι στην πορεία της αναρχικής ιστορίας τα θέματα που έμπαιναν στην ημερήσια πολιτική διάταξη εξελίχθησαν και παρουσίασαν μεγάλη ποικιλία, στη σημερινή αναρχική φιλολογία συναντούμε ορισμένες υποθετικές εκδοχές που ήταν κοινές στον Proudhon και σε άλλους αναρχικούς συγγραφείς της εποχής του. Στο άρθρο αυτό θα υποστηρίξω ότι οι υποθετικές αυτές παραδοχές - όπως επί παραδείγματι ότι υπάρχει ανθρώπινη φύση- ανήκουν στον 19ο αιώνα μαζί με τον Proudhon κι ότι δεν έχουν καμιά θέση στον 20ο αιώνα. Αυτό που απαιτείται σήμερα είναι η επανερμηνεία της αναρχικής φιλοσοφίας από την προοπτική του 21ού αιώνα.

Ο αναρχισμός μπορεί σήμερα να βρει τη φιλοσοφική του βάση στην υπαρξιστική σκέψη, κίνημα που παίρνει ως αφετηρία του το ελεύθερο άτομο. Ο υπαρξισμός προσφέρει την ηθική θεμελίωση για μια κοινωνία χωρίς ιεραρχίες. Ο υπαρξισμός, όμως, επικεντρώνει την προσοχή του αποκλειστικά στο θάνατο ως την αντίφαση της ανθρώπινης ύπαρξης και αγνοεί το έτερο ήμισυ της διαλεκτικής της ύπαρξης: τη γέννηση.

Η πρόσφατη φεμινιστική θεωρία επισημαίνει την υπαρξιακή σημασία της γέννησης και της αναπαραγωγικής εργασίας σαν διαδικασίες που διαμεσολαβούν μεταξύ του ατόμου και της κοινότητας, μεταξύ του πεπερασμένου και του άπειρου[2]. Εάν ο αναρχισμός αποκτούσε μια φιλοσοφική βάση στον υπαρξισμό, ο φεμινισμός είναι εκείνος που θα μπορούσε να δώσει στον υπαρξισμό μια πιο πλήρη άποψη της ανθρώπινης κατάστασης.

Επομένως οι αναρχικοί πρέπει να ενδιαφερθούν όχι μόνο για την αναδιοργάνωση των σχέσεων παραγωγής γύρω από αποκεντρωτικές, μη αυταρχικές δομές, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να αναδιατάξουν τις σχέσεις αναπαραγωγής ούτως ώστε και οι άνδρες και οι γυναίκες να μοιράζονται την αναπαραγωγική εργασία. Το μεγαλύτερο μέρος της αναρχικής φιλολογίας επικεντρώνεται στις σχέσεις παραγωγής, ακριβώς δε διότι λείπει μια αναρχική ανάλυση σχετικά με την αναπαραγωγική εργασία, θα ήθελα να διερευνήσω το θέμα. Υποστηρίζω ότι εκτός από την αναδιοργάνωση των σχέσεων παραγωγής, η γέννηση και ανατροφή των παιδιών σ' ένα ελεύθερο περιβάλλον από όλα τα μέλη της κοινότητας αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την επικράτηση του αναρχισμού. Θα αρχίσω, λοιπόν, την επιχειρηματολογία μου εξετάζοντας την ίδια την αναρχική θεωρία.

Οι κολεκτίβες στην επαναστατημένη Ισπανία (1936-1938)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

Η Ισπανική επανάσταση ακολούθησε το αποτυχημένο φασιστικό πραξικόπημα του Φράνκο στις 18 Ιουλίου του 1936. Το πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από συντηρητικούς κύκλους του μεγάλου κεφαλαίου και της εκκλησίας απέτυχε στο μεγαλύτερο μέρος της Ισπανίας όπου αντιμετώπισε την ένοπλη αντίσταση αγροτών και εργατών.

Στη μέση ενός φοβερού εμφύλιου πολέμου πάνω από εξήντα εκατομμύρια στρέμματα εδάφους απαλλοτριώθηκαν και τουλάχιστον δυο χιλιάδες αυτοδιοικούμενες κολεκτίβες σχηματίστηκαν μεταξύ του Ιουλίου του 1936 και του Ιανουαρίου του 1938. Περίπου εφτά με οκτώ εκατομμύρια ανθρώπων άμεσα ή έμμεσα επηρεάστηκαν από την κολεκτιβοποίηση και σχεδόν 60 τοις εκατό του εδάφους της Ισπανίας επηρεάστηκε από αυτήν την διαδικασία [Spanish Anarchism: an introductory essay, p. 60].

Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΛΕΚΤΙΒΩΝ:

Η κολεκτιβοποίηση ακολουθούσε συνήθως μετά από μια συνεδρίαση του χωριού, στην οποία λαμβάνονταν η απόφαση να συγκεντρωθούν τα μέσα της παραγωγής και το έδαφος που διέθεταν οι κάτοχοι των κτημάτων σε μια ενιαία μονάδα παραγωγής. Η συμμετοχή στην κολεκτίβα ήταν εθελοντική. Οι τεχνίτες, οι κουρείς και άλλοι μη γεωργικοί εργαζόμενοι ομαδοποιήθηκαν επίσης σε κολεκτίβες [Anarchism: From Theory to Practice].

Μέσα σε αυτήν την ενιαία μονάδα, το έδαφος διαιρέθηκε σε ομάδες εργασίας (brigada) που αποτελούνταν από δέκα έως δεκαπέντε άτομα. Μέσα στη brigada, οι λιγότερο ευχάριστες εργασίες μοιράζονταν και εκτελούνταν εκ περιτροπής και κάθε ένας ενθαρρυνόταν να εκτελέσει εκείνη την εργασία στην οποία είχε ειδική ικανότητα. Διαχειριστικές επιτροπές με  τακτικά περιστρεφόμενα μέλη εκλέχτηκαν για να επιτηρούν τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες σε κάθε κολεκτίβα. Οι  μηνιαίες γενικές συνελεύσεις  εργαζομένων και  μη εργαζομένων γινόντουσαν για να αναθεωρήσουν τα σχέδια παραγωγής, να αξιολογήσουν την πρόοδο και να ξανασχεδιάσουν τα στάδια της παραγωγής [Anarchist Decentralism in Rural Spain, 1936-9: the Integration of Community and Environment, Anarchism: From Theory to Practice]. Η συνέλευση επέβλεπε τις δραστηριότητες των συμβούλων και συζητούσε  για τις ειδικές περιπτώσεις και τα απρόβλεπτα προβλήματα. Όλοι οι κάτοικοι, άνδρες και γυναίκες, παραγωγοί και μη-παραγωγοί,  συμμετείχαν στη συζήτηση και τις αποφάσεις. Κανένας δεν είχε θέση πάνω από άλλους και κανένας δεν πληρωνόταν για να κάνει διοικητική εργασία. Στις περισσότερες κολεκτίβες η πληρωμή γινόταν σύμφωνα με τις ανάγκες. Όλα τα μέλη εξασφάλιζαν  τα τρόφιμα, τον ιματισμό και τη στέγη τους. Αυτά τα αγαθά έγιναν διαθέσιμα μέσω των εκλεγμένων επιτροπών των καταναλωτών που οργάνωναν τον ανεφοδιασμό και τη διανομή των αγαθών μέσω των "συνεταιριστικών αποθηκών εμπορευμάτων", πολλές από τις οποίες τοποθετήθηκαν στις παλαιές εκκλησίες. Οι εκκλησίες, οι μονές, τα παλαιά κτίρια του στρατού και τα μέγαρα μετατρεπόντουσαν συνήθως σε σχολεία, κινηματογράφους, βιβλιοθήκες, γκαράζ, σπίτια ηλικιωμένων ή νοσοκομεία (κανένα από τα οποία δεν ήταν προηγουμένως κοινόχρηστα στην επαρχία) [With the Peasants of Aragon, pp. 28-29].

 Ο Jose Peirats περιγράφει την κολεκτιβοποίηση της αγροτιάς ως εξής:

" Τα απαλλοτριωμένα εδάφη παραδόθηκαν στα συνδικάτα αγροτών και ήταν αυτά τα συνδικάτα που οργάνωσαν τις πρώτες κολεκτίβες. Γενικά η κατοχή των μικροϊδιοκτητών ήταν σεβαστή, πάντα υπό τον όρο ότι μόνο αυτοί ή οι οικογένειές τους θα εκμεταλλευόταν  το έδαφος, χωρίς να προσλάβουν αμειβόμενους εργάτες. Στις περιοχές όπως της Καταλονίας, όπου η παράδοση της μικρής ιδιοκτησίας των αγροτών επικρατούσε, τα καλλιεργούμενα εδάφη ήταν διεσπαρμένα. Δεν υπήρχε κανένα μεγάλο κτήμα. Πολλοί από αυτούς τους αγρότες, μαζί με τη C.N.T., οργάνωσαν τις κολεκτίβες, συγκεντρώνοντας το έδαφός τους, τα ζώα, τα εργαλεία, τα κοτόπουλα, το σιτάρι, το λίπασμα, και ακόμη και τις συγκομιδές τους.

CNT (Confederación Nacional del Trabajo - Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας)

Μια συνοπτική ιστόρηση

CNT Αναρχοσυνδικαλιστική οργάνωση της Ισπανίας. Iδρύθηκε το 1910 στη Βαρκελόνη με βάση της από την καταλανική αναρχοσυνδικαλιστική ομάδα Labour Solidarity (Εργατική Αλληλεγγύη) η οποία είχε σχηματισθεί δύο χρόνια νωρίτερα. Στο πρώτο της συνέδριο το 1911 η CNT υιοθέτησε τον ελευθεριακό κομμουνισμό και κύριο όπλο την γενική απεργία, κάτι που είχε συνέπεια να τεθεί εκτός νόμου μέχρι το 1914. Αν και αρχικά ήταν εχθρική απέναντι στο σοσιαλιστικό συνδικάτο της UGT από το 1916 ξεκίνησε μια πολιτική προσέγγισης, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την μεγάλη γενική απεργία του 1917.

Στο δεύτερο συνέδριο της το 1919 συζητήθηκε η πρόταση της ένωσης των δύο συνδικάτων, ενώ ψηφίστηκε η προσχώρηση της CNT στην λενινιστική Γ' Διεθνή. Μετά, όμως, από μια επίσκεψη του γενικού γραμματέα της Ανχελ Πεστάνια στην ΕΣΣΔ αποφασίστηκε η αποχώρηση της από την κομμουνιστική διεθνή και η ένταξη της το 1922 στην Διεθνή Ομοσπονδία Εργατών (IWA/AIT).

H CNT τέθηκε εκτός νόμου για δεύτερη φορά το 1923 με την εγκαθίδρυση του δικτατορικού καθεστώτος του Πρίμο Ντε Ριβέρα. Τέσσερα χρόνια αργότερα τα πιο μαχητικά της μέλη ίδρυσαν στην Βαλένθια την FAI (Federación Anarquista Ibérica - Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής). Μετά την πτώση της δικτατορίας το 1931 η CNT έγινε και πάλι νόμιμη, αλλά συχνά οι απεργίες που διοργάνωνε κατέληγαν σε αιματηρές συγκρούσεις με την αστυνομία και τον στρατό, με αποκορύφωμα την εξέγερση στις Αστούριες το 1934.

Ελευθεριακός σοσιαλισμός και πολιτιστική πολιτική

Εισαγωγή: ελευθεριακος σοσιαλισμός και μαρξιστική ανάλυση

Πριν ξεκινήσουμε πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τους όρους της ανάλυσης: ο όρος «ελευθεριακος σοσιαλισμός» αναφέρεται στο ιστορικό αναρχικό κίνημα. Ανκαι μερικά από τα ρεύματα που συγκροτούν το κλασικό αναρχικό κίνημα [όπως λ.χ. ο αναρχοατομικισμος] δεν μπορεί να πει κάποιος ότι εισηγούνται ένα είδος συλλογικού καθεστώτος όπως ο σοσιαλισμός, εντούτοις τάσσονται [όπως και τα άλλα αναρχικά ρεύματα] ενάντια στον καπιταλισμό – σαν την κυρίαρχη μορφή δόμησης της εξουσίας στην νεωτερικοτητα. Οπότε η έννοια του ελευθεριακου σοσιαλισμού προσδιορίζει τόσο την αμφισβήτηση της εξουσίας [που είναι ο πυρήνας της αναρχικής ανάλυσης] όσο και την κριτική του καπιταλισμού – και διαχωρίζεται έτσι από ρεύματα όπως αυτό των «free market libertarians» οι οποίοι εκφράζουν απλά μια lifestyle εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού. Η συγκριτική αναφορά στον μαρξισμό είναι και μεθοδολογική αλλά και ιστορική.

Μεθοδολογικά ο μαρξισμός [σαν οι πολλαπλές ερμηνειες/προεκτασεις του κομβικού σημείου που έκφρασε το έργο του Μαρξ] υπήρξε αναμφισβήτητα ιστορικά η πιο χρήσιμη μέθοδος ανάλυσης του καπιταλισμού. Ταυτόχρονα ο μαρξισμός υπήρξε [σαν ιδεολογία στο εργατικό κίνημα αλλά και την αριστερά ευρύτερα] ο ιστορικός αντίπαλος του αναρχικού κινήματος στον χώρο των κοινωνικών /ιστορικών δυνάμεων της κοινωνικής μεταμόρφωσης. Η συγκριτική λοιπόν ανάλυση έχει σαν στόχο την θεωρητικη/μεθοδολογικη «τοποθέτηση» αλλά και την ιστορικη/κοινωνιολογικη ερμηνεία

Η βασική διάφορα ανάμεσα στον μαρξιστικό σοσιαλισμό /κομμουνισμό και τον αναρχικό ανάγεται συνήθως στην διαφωνία Μαρξ – Μπακουνιν για τον ρόλο του κράτους, αλλά και για το ιστορικό υποκείμενο το οποίο θα μπορούσε να φέρει την κοινωνική μεταμόρφωση. Οι αναρχικοί γενικά υποστήριζαν ότι το κράτος δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την αλλαγή της κοινωνίας γιατί κουβαλούσε μέσα του το πρόβλημα – την συγκρότηση της εξουσίας. Κατά συνέπεια μια πραγματική κοινωνική επανάσταση θα έπρεπε να στοχεύει στην κατάργηση τόσο του καπιταλισμού όσο και του κράτους. Και αντίστοιχα οι αναρχικοί δεν εστίαζαν κατ’ ανάγκη [η μόνο] στην εργατική τάξη σαν το πιθανό [ η αναπόφευκτο δομικά] επαναστατικό υποκείμενο - οι αγρότες, οι λουμπεν, και άλλες κοινωνικές ομάδες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κινήματα και ρήγματα με προοπτική την κοινωνική αλλαγή σύμφωνα με την αναρχική οπτική.

Σκιαγραφώντας το προλεταριάτο της σημερινής εποχής

του Γ. Μεριζιώτη

1. Ενώ έχουμε απομακρυνθεί πολύ από την εποχή της βιομηχανικής αστικής πρωτοσυσσώρευσης κεφαλαίου και την προβληματική της, στην πραγματικότητα όμως δεν την εγκαταλείψαμε ποτέ, γιατί αυτό που έχει σημασία είναι ότι το προλεταριάτο, στον εμπειρικό προσδιορισμό του, από τη μια δεν είχε εκληφθεί μόνο σαν οι χειρώνακτες εργαζόμενοι, οι παραγωγοί, αλλά προπάντων σαν η δυνατή ελευθερία. Από την άλλη οριζόταν αρνητικά για να τονιστεί ότι αποτελεί το αντίθετο της αστικής τάξης.

Μέσα σε μια κατάσταση όπου η μεγάλη τάση του σύγχρονου κόσμου είναι - για πρώτη φορά σε τέτοιο μέγεθος στην ιστορία - η πολιτική πόλωση της κοινωνίας σε δύο τάξεις, η αστική τάξη έχει στην κατοχή της τα μέσα παραγωγής και απολαμβάνει από αυτά, ενώ το προλεταριάτο ούτε τα έχει στην κατοχή του, ούτε απολαμβάνει τίποτα. Προτιμούμε να λέμε «έχει στην κατοχή της» και όχι «είναι ιδιοκτήτρια», για να κάνουμε πιο φανερό ότι η νομική ιδιοκτησία είναι ένα ιδεολογικό εποικοδόμημα που μπορεί να αντικατασταθεί από ένα άλλο. Για παράδειγμα με τη συλλογική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από τη κομματική - κρατική γραφειοκρατία.

   Ο καπιταλισμός στην πραγματικότητα δεν λύνει κανένα πρόβλημα. Αντίθετα, τα διαπλέκει, τα εντείνει και το κυριότερο τα μεταθέτει στο χρόνο. Ούτε τα ζητήματα της φτώχιας διευθετεί. Αυξάνει τόσο την σχετική όσο και την πραγματική φτώχια, εν μέσω αφθονίας -εδώ να σημειώσουμε ότι είναι πράξη ελευθερίας το να επιλέξεις να ζεις λιτά, αντίθετα όταν σου το επιβάλλουν είναι πράξη καταναγκασμού- ούτε τα νέα ζητήματα ελευθερίας,  ούτε τα οικολογικά προβλήματα που διογκώνονται και προσπαθούν να μας πείσουν οι ελίτ ότι είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι. Για να επανέλθουμε στο θέμα μας, τα ζητήματα ποιότητας ζωής, και το οικολογικό -  κλιματικό πρόβλημα  είναι άμεσα συνδεμένα με τα κοινωνικά και ταξικά - ζητήματα.

Ερρίκο Μαλατέστα "Ένα αναρχικό πρόγραμμα"

1.  ΤΙ ΘΕΛΟΥΜΕ

Πιστεύουμε ότι τα περισσότερα από τα δεινά που μαστίζουν την ανθρωπότητα πηγάζουν απ’ την κακή οργάνωση και ότι οι άνθρωποι χάρη στη θέληση και τη γνώση τους, μπορούν να τα εξαλείψουν. Η σύγχρονη κοινωνία είναι αποτέλεσμα μακραίωνων αγώνων ανάμεσα στους ανθρώπους. Δίχως να κατανοούν τα πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν για όλους χάρη στη συνεργασία κα την αλληλεγγύη και θεωρώντας κάθε άλλον άνθρωπο (εκτός ίσως από τα μέλη της οικογένειάς τους) ως ανταγωνιστή και εχθρό, επιδίωξαν να εξασφαλίσουν, ο καθένας για τον εαυτό του, όσο γίνεται περισσότερα πλεονεκτήματα χωρίς να νοιάζονται για τα συμφέροντα των άλλων. Σ’ αυτόν τον αγώνα, φυσικά, οι ισχυρότεροι ή οι πιο τυχεροί αναδεικνύονται νικητές και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, εκμεταλλεύονται και καταπιέζουν τους ηττημένους.

Όταν ο άνθρωπος δεν μπορούσε να παράγει περισσότερα από όσα του ήταν απολύτως αναγκαία για την επιβίωσή του, οι νικητές δεν μπορούσαν παρά να τρέπουν σε φυγή ή να σφαγιάζουν τα θύματά τους και ν’ αρπάζουν τα τρόφιμα που είχαν συγκεντρώσει.

Αργότερα –όταν με την ανακάλυψη της βοσκής και της γεωργίας, ο άνθρωπος μπορούσε να παράγει περισσότερα απ’ όσα χρειαζόταν για να ζήσει- οι νικητές θεώρησαν επωφελέστερο να μετατρέψουν τους ηττημένους σε δούλους και να τους αναγκάσουν να εργάζονται προς όφελος των δουλοκτητών.

Αργότερα ακόμα, οι νικητές αντιλήφθηκαν ότι είναι βολικότερο, επικερδέστερο και πιο σίγουρο να εκμεταλλεύονται την εργασία των άλλων με άλλα μέσα: να διασφαλίσουν για τον εαυτό τους την ιδιοκτησία της γης και των εργαλείων και να παραχωρήσουν φαινομενική ελευθερία στους απόκληρους οι οποίοι, μη διαθέτοντας μέσα επιβίωσης, αναγκάστηκαν να καταφύγουν στους γαιοκτήμονες και να εργαστούν για αυτούς, με τους δικούς τους όρους.

Η λογική της παγκόσμιας κρίσης: το ψεύδος της οικονομίας και η τρίτη διατύπωση της καντιανής προσταγής

του Φώτη Τερζάκη

Eίμαι κατάπληκτος από τον τρόπο που αντιμετωπίζεται η σαρωτική χρηματοπιστωτική κρίση που έχει ήδη αποτελέσματα ορατά στην πραγματική οικονομία (η χειρότερη τέτοια, λένε, μετά το κραχ του 1929): περίπου σαν φυσική καταστροφή ––όπως το τσουνάμι του 2004–– ή θεομηνία απέναντι στην οποία πρέπει «όλοι» να ενωθούμε και να πάρουμε μέτρα. «Όλοι»: δηλαδή εκείνοι που την προκάλεσαν συσσωρεύοντας αμύθητο πλούτο, ο οποίος τους επιτρέπει να την ανταπεξέλθουν ανώδυνα και ίσως να επανακερδοσκοπήσουν από αυτήν, κι εκείνοι που είχαν ήδη εξοντωθεί από τη διευρυνόμενη ανισότητα και θα πληρώσουν με τον πιο οδυνηρό τρόπο τις συνέπειές της… Η φυσικοποίηση της κρίσης είναι, προφανώς, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να εκβιαστούν αθέμιτες συναινέσεις και να αποκρυφθεί ο κοινωνικός πόλεμος που δεν έχει πάψει να σοβεί στο βάθος κοινωνιών τόσο ανελέητα ταξικών όσο αυτές στις οποίες ζούμε. Αν όμως οι «φυσικές καταστροφές» είναι ήδη βαθύτατα κοινωνικές και αποτελέσματα πολύπλοκων ανθρώπινων στρατηγικών, τί πρέπει άραγε να σκεφτούμε για τις οικονομικές;

Κυριαρχία του κεφαλαίου και «ανάπτυξη»

Ανατρέχοντας στην Κριτική της πολιτικής οικονομίας του Μαρξ, που τόσο άσχημα την διαβάζουμε εδώ και πάνω από έναν αιώνα, επικεντρωνόμαστε στις οικονομικές του αναλύσεις ξεχνώντας να σκεφτούμε τη σημασία του όρου «κριτική». Ο όρος «ιδεολογία», που ο ίδιος επινόησε για να περιγράψει την παραμορφωτική αντανάκλαση των κοινωνικών σχέσεων μέσα στις έννοιες της γερμανικής φιλοσοφίας, δεν ίσχυε λιγότερο για εκείνη την άλλη «επιστήμη» που είχε γεννηθεί κάπου δύο γενιές νωρίτερα: τη βρετανική πολιτική οικονομία (των Smith, Malthus, Ricardo, κ.ά.). Στην πραγματικότητα, ο Μαρξ εισάγει το όλο θεωρητικό του εγχείρημα μέσ' από μια χιαστί κριτική της γερμανικής φιλοσοφίας και της βρετανικής οικονομίας, θέτοντας το διπλό ερώτημα: εάν η φιλοσοφία επικεντρωνόταν στις «ωραίες» πλευρές της ανθρώπινης ελευθερίας και αυτοπραγμάτωσης, πώς εξηγούσε την πραγματική ανθρώπινη εξαθλίωση και δυστυχία του παρόντος; Και αν η οικονομία περιοριζόταν στην «ταπεινή» παραγωγή κέρδους και εμπορευμάτων, πώς οι αφηρημένα ποσοτικές έννοιές της ––τιμή, πρόσοδος, κέρδος, αξία, κοκ.–– συνδέονταν με συγκεκριμένα ποιοτικές όπως αυτοπραγμάτωση, δημιουργικότητα, ικανοποίηση, κλπ.; Η ανάλυση που ακολούθησε όφειλε να μας έχει προ πολλού ειδοποιήσει ότι οι τεχνικές έννοιες και τα μεγέθη με τα οποία μιλάει και σκέπτεται η οικονομική επιστήμη δεν είναι λιγότερο υποστασιοποιημένες αφαιρέσεις από όσο οι κατηγορίες, ας πούμε, της εγελιανής Φιλοσοφίας του Πνεύματος. Ίσως μάλιστα περισσότερο…

Ο αναρχισμός στους "σύγχρονους καιρούς"

Του Κώστα Παπουλή (Γέρου)

Μια αριστερή άποψη για τον αναρχισμό

Το να μιλήσει κανείς για τον αναρχισμό, είναι ίσως το πιο δύσκολο πράγμα που μπορεί να επιχειρήσει. Είναι τόσο πλούσιος και τόσο πολύμορφος, που ίσως δύσκολα μπορεί να περιγραφεί.

Από την προδρομική μορφή του Προυντόν που προσπαθούσε να θεμελιώσει μια μεταρρυθμιστική μετάβαση, από τον καπιταλισμό σε μια ελεύθερη ένωση παραγωγών, μέχρι τον κολεκτιβιστή Μπακούνιν, υπάρχει τεράστια απόσταση, μέσα μόνο σε δύο δεκαετίες.
Όπως και ανάμεσα στον αντιφατικό αντικρατιστή, αλλά και συνάμα μπλανκιστή, μεγάλο Ρώσο επαναστάτη και στον επαναστατικό συνδικαλισμό, που, ουσιαστικά, αποτελεί αυτό που γνωρίσαμε ως μαζικό αναρχικό κίνημα, τουλάχιστον έως τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ατομικιστές, αναρχοκομουνιστές, οπαδοί της προπαγάνδας με τη δράση, αλλά και πασιφιστές αλλά και λενινιστές αναρχικοί (οπαδοί της πλατφόρμας, Αρσίνωφ1 κ.λπ.) συνδυάζουν μια πολυχρωμία που είναι αδύνατον να κατηγοριοποιηθεί. Μερικοί είδαν στοιχεία αναρχισμού στο πείραμα της εργατικής αυτοδιαχείρισης, στην Γιουκοσλαβία του Τίτο (Γκερέν), ενώ όπου επανεμφανίζεται το αίτημα της αυτοδιεύθυνσης, από την Ουγγαρία του ‘56 μέχρι τον Μάη στη Γαλλία, αποδεικνύεται ότι ο αναρχισμός, όντως, πατάει σε μια φυσική αντικρατική ροπή των εργαζόμενων και πληβειακών τάξεων, προς μια διεύθυνση της κοινωνίας από τις ίδιες, όπως τουλάχιστον αυτή εκφράζεται, μέσα στις εξεγέρσεις.

Ο Μαχάτμα Γκάντι ήταν και αυτός, σίγουρα, εκφραστής ενός είδους αναρχισμού. «Στηρίζει την ειρηνική στρατηγική της πολιτικής ανυπακοής στη Ν. Αφρική και την Ινδία, επάνω στις διδασκαλίες ειρηνόφιλων αναρχικών, όπως οι Τολστόι και Θορώ, και επαναφέρει στη μνήμη, όσα διάβασε στα βιβλία του Κροπότκιν, όταν επινοεί για την Ινδία το σχέδιο μιας αποκεντρωμένης κοινωνίας, με βάση τις αυτόνομες κοινότητες των χωρικών. Η «Ινδία των Χωριών» του Γκάντι ενώ παρέμεινε, κατά το μεγαλύτερο μέρος, απραγματοποίητη πρόθεση, αντιπροσωπεύει ίσως την περισσότερο εκτεταμένη προσέγγιση προς τις βασικές αναρχικές ιδέες στον σύγχρονο κόσμο». (εγκυκλοπαίδεια, Britannika, 2006 ).

O αναρχισμός, όμως, διάλεξε να πραγματοποιηθεί εκείνο το σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας του ‘36, στην Ιβηρική Χερσόνησο, που όπως έγραφε ο Ελυζέ Ρεκλύ2: «Ο φεντεραλισμός φαίνεται να είναι γραμμένος στο έδαφος της Ισπανίας, όπου κάθε φυσική διάκριση διατήρησε τη γεωγραφική της ατομικότητα». Στη Λατινική Αμερική θα παίξει ιδιαίτερο ρόλο σε πολλές χώρες, όπως και στις ΗΠΑ, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’30.  Θα επηρεάσει τον φιλοαγροτικό επαναστατισμό του Εμιλιάνου Ζαπάτα, ενώ ισχυρές αναρχοσυνδικαλιστικές κινήσεις θα αναπτυχτούν στην Ουρουγουάη και στην Αργεντινή. Ο αναρχοσυνδικαλισμός των Πουζέ3-Πελουτιέ4 θα επικρατήσει στη Γαλλία μέχρι το 1914 και θα είναι η κύρια επαναστατική τάση του εργατικού κινήματος σε όλη την Ευρώπη.