Ανοιγμα της εκδήλωσης
Εισήγηση διοργανωτών
Ένας βασικός σκοπός της σημερινής εκδήλωσης είναι η αποσαφήνιση της σχέσης των δύο εννοιών που πραγματεύεται, της αναρχίας και της οργάνωσης, μέσω της νοηματοδότησης που δίνει είτε κάποιο άτομο είτε κάποια συλλογικότητα σε κάθεμιά από αυτές ,θεωρητικά, ιδεολογικοπολιτικά κι εν τέλει και πρακτικά.
Αντιλαμβανόμαστε την αναρχία σαν ένα τρόπο προσέγγισης της κοινωνικής πραγματικότητας, πάντα δυναμικό, ποτέ στατικό, του οποίου όλες οι συνισταμένες δράσεις και κατευθύνσεις συντείνουν στην ανθρώπινη απελευθέρωση, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό και τελικά κοινωνικό επίπεδο. Έννοιες κι αξίες βασικές στα αναρχικά προτάγματα, όπως ισότητα, αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια, ταξικότητα, τοποθετούνται σαν υποσύνολα και προυποθέσεις της βασικής έννοιας της απελευθέρωσης, η οποία τις εμπερικλείει. Είναι σημαντικό να προσέξουμε πως η έννοια της ελευθερίας τοποθετείται από εμάς σε δύο επίπεδα, το ατομικό και το συλλογικό, τα οποία αλληλοδιαπλέκονται και δε νοείται το ένα χωρίς το άλλο.
Πώς όμως αυτό το θεμελιώδες χαρακτηριστικό της αναρχίας αλληλεπιδρά με την έννοια της οργάνωσης; Είναι η σχέση τους αντιθετική κι αλληλοαναιρούμενη ή συνεργατική και προωθητική;
Η οργάνωση υπήρξε σε όλη την ιστορία του ελευθεριακού κινήματος μια ‘καυτή πατάτα’ που άλλοτε προσεγγιζότανε διστακτικά και φοβικά κι άλλοτε αγνοούνταν εντελώς. Σε ένα όμως πραγματικά ριζοσπαστικό κι ανοιχτό κίνημα, όπου πρωτοπόρα αυτοεντάσσεται η αναρχία, δεν πιστεύουμε πως πρέπει να υπάρχουν ‘καυτές πατάτες’, ‘άβατα’ ,και γενικώς θέματα που δε μπορούν να προσεγγιστούν , είτε αρνητικά , είτε θετικά.
Προσεγγίζοντας λοιπόν την οργάνωση σαν έννοια θεωρούμε πως είναι κάτι που ούτως ή άλλως, ανεξάρτητα από τη βούλησή μας, υπάρχει σε οποιαδήποτε ομαδική κοινωνική σχέση, από καταβολής έναρξης των κοινωνιών. Ξεκινώντας από το χαρακτηριστικό ότι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοι μεταξύ τους, για να κατορθώσουν επικοινωνία και δράση, να υπάρξει τελικά κοινωνική πραγματικότητα, αυτόματα οι σχέσεις τους οργανώνονται. Οι μορφές που μπορεί να πάρει αυτό μπορεί να είναι άτυπες ή θεσμισμένες, μόνιμες ή προσωρινές, να έχουν ποικίλα κριτήρια και κανόνες, αλλά τελικά υπάρχουν. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στις αστικές θεσμίσεις, του κράτους, της οικογένειας ή της θρησκείας ,αλλά ακόμη πολύ πιο πριν, οποτεδήποτε οι άνθρωποι σχημάτισαν ομάδες ή κοινωνίες. Έστω κι άτυπη οργάνωση των σχέσεων δηλαδή υπάρχει σε οποιαδήποτε ομάδωση.
Επομένως το ζητούμενο για μας δεν είναι αν πρέπει να υπάρχει ή όχι οργάνωση στις κοινωνικές σχέσεις αλλά ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει αυτή για να πραγματώνει , αν αυτό είναι δυνατόν, το αναρχικό ιδεώδες και τον τελικό του στόχο την απελευθέρωση. Περαιτέρω της ύπαρξης ή όχι οργάνωσης στο κοινωνικό πεδίο εξετάζουμε πιο συγκεκριμένα και το ζήτημα της ύπαρξης πολιτικής οργάνωσης των αναρχικών ως ριζοσπαστικό βήμα που ρίχνει τα ταμπού και τις ψευδαισθήσεις και δρα ως εργαλείο κοινωνικού μετασχηματισμού.
Κατά τη γνώμη μας η οργάνωση όχι μόνο δε στερεί την ελευθερία από το άτομο αλλά αντίθετα δρα απελευθερωτικά, κατά την ίδια λογική που ο Μπακούνιν θεωρεί πως η ελευθερία κάποιου επεκτείνει τα όριά της πραγματικά, μόνο μέσα στην κοινωνία, μέσα από την ελευθερία και των υπολοίπων. Αυτή η συνεργατική αντίληψη της ελευθερίας όμως είναι απαραίτητο να περάσει μέσα από τη συνεργασία των ατόμων που απαρτίζουν μια κοινότητα και η συνεργασία πρέπει να περάσει μέσα από το πρίσμα της θέσπισης κανόνων κοινωνικής συνδιαλλαγής που θα επιτρέπουν την επέκταση της ελευθερίας κι όχι τον περιορισμό της. Σε μια χαοτική κοινωνία-ζούγκλα υπάρχει αυτόματα η οργάνωση που επιβάλλει ο ισχυρότερος. Το ίδιο και σε μια αφορμαλιστική σχέση. Η κοινωνική πραγματικότητα αυτή τη στιγμή αλλά κι από πάντα χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη κανόνων οι οποίοι όμως καταπιέζουν, εξουσιάζουν και περιορίζουν τον άνθρωπο.Κι εκεί ακριβώς μπαίνει κι η αναγκαιότητα της πολιτικής πτυχής της οργάνωσης. Ως το όχημα που θα βοηθήσει στη μεταφορά της κοινωνικής οργάνωσης από το αυτόματο σχήμα που έχει αυτή τη στιγμή σε συνειδητή θέσμιση κανόνων με ελευθεριακή κι αναρχική προοπτική.
Είναι δύσκολο να τοποθετούμαστε στον αναρχικό χώρο χωρίς να επιζητούμε την αλλαγή της κοινωνικής οργάνωσης. Από την άλλη είναι ουτοπία να αντιπαλεύουμε έναν άριστα οργανωμένο εχθρό τόσο στο επίπεδο των κοινωνικών σχέσεων όσο και στο υφιστάμενο συλλογικό φαντασιακό, χωρίς να αντιπαραθέτουμε τη δική μας οργάνωση, το δικό μας μοντέλο οργάνωσης των πολιτικών πρώτα αλλά και των κοινωνικών σχέσεων, τόσο προς εμάς τους ίδιους, όσο και προς την υπόλοιπη κοινωνία που ίσως αναζητά το βηματισμό της έξω από το υπάρχον πλαίσιο κι αναρωτιέται τι μπορεί να υπάρξει μετά την κατάργηση αυτού.
Η οργάνωση πρέπει να έχει κάποια χαρακτηριστικά που θα πραγματώνουν τα αναρχικά προτάγματα στο τώρα , στο σήμερα, κατορθώνοντας να λειτουργήσει σαν ένα διαρκές πείραμα του αν μπορούν οι αναρχικές ιδέες να βιώνονται εμβρυικά στις διανθρώπινες σχέσεις ή αν αποτελούν μια ουτοπία που μπορεί μόνο να μετατίθεται σαν ελπίδα σε μια μετεπαναστατική κοινωνία.
Αντιλαμβανόμαστε την πολιτική οργάνωση από την άλλη, σαν ένα σύνολο κοινά θεσπισμένων κανόνων που εξασφαλίζουν την ισοτιμία των συμμετεχόντων, την ταξικότητα του εγχειρήματος, την αποτελεσματικότητα της δράσης, την ελευθερία των ατόμων ή συνιστωσών, τη συμμετοχικότητα κόντρα στην ανάθεση, την αξιοποίηση της διαφορετικότητας και τέλος την κοινή στόχευση προς την κοινωνία.
Η πρώτη μέρα της εκδήλωσής μας αφορά την ιστορικότητα του ζητήματος που μας απασχολεί. Τα είδη, τις μορφές, τα αποτελέσματα των οργανωτικών μοντέλων που ακολούθησε το αναρχικό κίνημα εδώ και ενάμιση αιώνα. Αυτό δεν το κάνουμε στα πλαίσια μιας επίκλησης κάποιας ιστορικής ορθοδοξίας. Ούτε για να ανεβάσουμε το «ηθικό» προβάλλοντας επιτεύγματα ένδοξων προγόνων. Ο αναρχισμός δεν μπορεί να κοιτάει πίσω με τον γελοίο τρόπο που το κάνει ο Μαρξισμός: το 36 έχει περάσει προ πολλού, αν η F.A.I. ήταν το κατάλληλο σχήμα για την Ισπανία του τότε, δουλειά μας είναι να βρούμε το κατάλληλο σχήμα για την Ελλάδα του σήμερα. Όπως ακριβώς σκέφτηκαν, οργάνωσαν και δομήθηκαν οι Ισπανοί σύντροφοι του τότε μετρώντας τις δυνατότητες και τις συνθήκες της εποχής τους. Από την άλλη αυτός ο πολιτικός πλούτος, το σύνολο των εμπειριών ενός κινήματος που δίνει τον ίδιο ολικό αγώνα πρέπει να αναδειχθεί και να αξιολογηθεί. Για να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί. Και επιπλέον, βλέποντας τα αναρχικά κινήματα δεν μπορούμε να μην διακρίνουμε την προβοκατόρικη ομοιότητα τους με το σήμερα. Είναι σημεία, σε αυτές τις ιστορίες, που αν αποκρύψεις τα ονόματα και τις τοποθεσίες αδυνατείς να ξεχωρίσεις αν η αφήγηση αφορά το Βερολίνο του ‘20, τη Βαρκελώνη του ‘36, το Μιλάνο του ‘78 ή τα Εξάρχεια του 2012. Μια ομοιότητα αναμενόμενη που αντανακλά την συνέχεια των εξουσιαστικών δομών, όσο και τη συνέχεια του αδιάλλακτου απελευθερωτικού αγώνα…
Θεωρήσαμε αναγκαία αυτή την ιστορική αναδρομή και για άλλους δύο λόγους. Ο ένας είναι η αποιδεολογικοποίηση των τελευταίων δεκαετιών του «θριάμβου» της αστικής σκέψης και των μεταμοντέρνων της παραφυάδων. Αν αυτό μας «γλίτωσε» από ιδεολογικοποιημένους μηρυκασμούς ιστορικής ορθότητας (που στους αναρχικούς φαντάζουν ακόμα πιο γελοίοι από ότι στους Μαρξιστές) γλίτωσε και το κράτος από τη μνήμη μιας παράδοση που κάποτε του έφερε ανατριχίλα.
Ο άλλος λόγος είναι οι συνθήκες που ζούμε. Όποιο κι αν είναι το βάθος της κρίσης, ένα είναι σίγουρο: η περίοδος είναι μεταβατική, συνιστά μια ιστορική ασυνέχεια. Είναι το είδος της κατάστασης που πάντα έφερνε τα ριζοσπαστικά κινήματα και ειδικά τα απελευθερωτικά μπροστά στην έκρηξη ή την καταστροφή. Και μια απλή ανάγνωση της ιστορίας αρκεί να για να αποδείξει πως η επιλογή ή όχι της οργάνωσής τους ήταν από τα βασικά κριτήρια για το προχώρημα ή το χαμό τους.
Είναι φανερό πως τοποθετούμε τον εαυτό μας στα ιστορικά ρεύματα που προτάσσουν την οργάνωση. Αυτά επιλέγουμε να προβάλουμε την πρώτη μέρα της εκδήλωσης. Με όχημα δύο βιβλία με σχεδόν κοινή θεματική θέλουμε να αναδείξουμε το ζήτημα από διαφορετικά πρίσματα κρίνοντας πως έτσι θα δώσουμε μια διαυγέστερη εικόνα για το παρελθόν του κινήματος μας τροφοδοτώντας έτσι με ανοιχτό τρόπο και τη συζήτηση που θα γίνει αύριο.
Ακολουθούν οι εισηγητές:
Ο σύντροφος Γ. Μ. θα παρουσιάσει την έκδοση «Το ζήτημα της οργάνωσης» μέσα από μια αναρχοκομμουνιστική αντίληψη, και θα ακολουθήσει, ο αναρχοσυνδικαλιστής σύντροφος Γ. Α. με το βιβλίο του Rocker “Αναρχισμός και Οργάνωση».
Αναδημοσίευση από τους Αναρχικούς για την Κοινωνική Απελευθέρωση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου