Τετάρτη 25 Απριλίου 2012

Οι Έλληνες στο μαχνοβίτικο κίνημα

 του Δημήτρη Κ.

Θα μπορούσαμε χωρίς περιστροφές να πούμε ότι η ελληνική βιβλιογραφία για το θέμα των Ελλήνων που συμμετείχαν στο μαχνοβίτικο κίνημα είναι από αποσπασματική έως ανύπαρκτη. Αυτό μπορεί να οφείλεται είτε σε λόγους που ανάγονται σε μια γενικότερη έλλειψη ενδιαφέροντος των ιστορικών για το ζήτημα είτε σε καθαρά πολιτικούς λόγους, καθώς Ελληνοπόντιος και αναρχικός είναι δύο ταυτότητες, για πολλούς, ασύμβατες. Κι ας έχει αναφέρει ο Αγτζίδης ότι, οι Έλληνες Πόντιοι είναι από τη φύση τους λαός αντεξουσιαστικός!
Όπως έχω επαναλάβει σε προηγούμενες δημοσιεύσεις μου για τους Έλληνες της πρώην ΕΣΣΔ, ιστορικά ζητήματα που αφορούν την πολύπαθη ελληνική διασπορά στη χώρα των Σοβιέτ, πατρονάρονται από επίσημους και ανεπίσημους ιδεολογικούς και πολιτικούς φορείς. Εκεί εντάσσεται για παράδειγμα η σταλινική εκδοχή για την ιστορία των Ελλήνων της ΕΣΣΔ από τον Γκίκα, αλλά και η άρνηση της ποντιακής γενοκτονίας από τους Τούρκους, από ένα κομμάτι της ευρύτερης αριστεράς.
Επαναλαμβάνω λοιπόν ότι, η μελέτη τέτοιων και παρεμφερών ζητημάτων οφείλει να είναι ακηδεμόνευτη, ώστε να είναι το περισσότερο δυνατό αντικειμενική. Μόνο έτσι θα  μπορούσε να μελετηθεί η συμμετοχή των Ελλήνων στο μαχνοβίτικο κίνημα.
Το μοναδικό ίσως άρθρο, από ελληνικής πλευράς, το οποίο αναφέρεται στους Έλληνες του Μαχνό, ανήκει στη «Σόνια», συντάκτη του αντεξουσιαστικού περιοδικού «Άνθη του Κακού» (τεύχος 2, χειμώνας 1988). Το συγκεκριμένο άρθρο είναι μια πολύ κλασσική περίπτωση προσπάθειας μιας αναρχικής να εντάξει ιστορικά τους Έλληνες Πόντιους στο συγκεκριμένο πολιτικό χώρο. Όσοι έχουν διαβάσει το συγκεκριμένο άρθρο καταλαβαίνουν ότι η συγκεκριμένη προσπάθεια στέφεται από αποτυχία και κομίζει ελάχιστα στην ιστορική γνώση. Κατά τα άλλα, αναφορές αποσπασματικές έχουν γίνει, κυρίως από τον Αγτζίδη, ο οποίος, κατά τα άλλα, έχει μελετήσει εις βάθος το ζήτημα της ελληνικής εμπλοκής στον εμφύλιο του 1918-1921.
Από ρωσικής πλευράς έχουμε ένα ενδιαφέρον, αλλά αδημοσίευτο κείμενο για το ζήτημα των Ελλήνων μαχνοβιτών, από έναν νέο ιστορικό, αναρχικών, κατά πάσα πιθανότητα, πεποιθήσεων, τον Βλαντιμίρ Τσοπ. Μεταξύ άλλων, ο συγκεκριμένος ιστορικός έχει γράψει πλήθος άρθρων για το Μαχνό, στα οποία συγκαταλέγεται ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο για τους Εβραίους μαχνοβίτες, αλλά και για την μαχνοβίτικη αεροπορία (!!!). Το γεγονός είναι ότι, τα άρθρα το Τσοπ, και κυρίως αυτό το οποίο αναφέρεται στους Έλληνες είναι εμπλουτισμένο από πλήθος σοβιετικών αρχείων. Γι’ αυτό και κρίνω ότι η ανάγνωσή του είναι απαραίτητη για μελλοντικές αναλύσεις που θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν αναφορικά με το συγκεκριμένο ζήτημα.
Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Πριν αναφερθούμε στην ελληνική εμπλοκή, καλό είναι να αφιερώσουμε δύο- τρεις γραμμές για το κίνημα του Μαχνό. Το συγκεκριμένο πολιτικο- στρατιωτικό κίνημα αποκτά λόγο και ουσία στα μέσα του 1918, καθώς θα βρεθεί σε ευθεία σύγκρουση με το καθεστώς του γκετμαν στη Ν. Ουκρανία. Κίνημα αναρχικών κυρίως καταβολών, το μαχνοβίτικο θα προσπαθήσει να ασκήσει την επιρροή του γύρω από την περιοχή του Γκουλάι Πόλε, χωριό το οποίο αποτελεί και τη γενέτειρα του αδιαφιλονίκητου αρχηγού του, Νέστορ Μαχνό.
Έως και τις αρχές περίπου του 1920, οι μαχνοβίτες αντάρτες θα συμμαχήσουν με τους Μπολσεβίκους και θα πολεμήσουν εναντίον των Λευκών και των συμμάχων τους για να δουν το κίνημα τους να εξαπλώνεται σε όλη τη Ν. Ουκρανία με δεκάδες χιλιάδες μέλη, αλλά και δεκάδες χιλιάδες συμπαθούντες. Παρότι σύμμαχοι, ανάμεσα στους μπολσεβίκους και τους μαχνοβίτες, όλη αυτή την περίοδο (1918-1920) θα σημειωθούν εντάσεις, οι οποίες και θα οδηγήσουν στην τελική ρήξη, από την οποία οι μαχνοβίτες θα βγουν ηττημένοι, λόγω έλλειψης τακτικής, αλλά και του εις βάρος τους συσχετισμού δυνάμεων. Δολιοφθορές θα σημειωθούν όλη την περίοδο 1918-1920, και από τις δύο πλευρές: οι Μαχνοβίτες μισούσαν θανάσιμα τους πράκτορες της νεοσυσταθείσας τότε TsK (Τσεκά), και οι μπολσεβίκοι τους αναρχικούς οπλαρχηγούς, τους οποίους θεωρούσανε μέθυσους, απαίδευτους και αντισημίτες. Από τα μέσα περίπου του 1920, με σαφείς εντολές του Τρότσκι, οι μπολσεβίκοι θα επιτεθούν στο κίνημα του Μαχνό και θα καταφέρουν να το διαλύσουν. Έως και το 1922 δεν θα υφίσταται πλέον μαχνοβίτικο κίνημα.
Η ανάμειξη των Ελλήνων στο συγκεκριμένο κίνημα εντάσσεται στις ευρύτερες πολιτικές ζυμώσεις που έλαβαν χώρα στις ελληνικές περιοχές της Ν. Ουκρανίας και ιδιαίτερα της Μαριούπολης την περίοδο 1918-1921. Ήδη από το 1918 αντάρτικα αποσπάσματα μαχνοβιτών δρούσαν στα ελληνικά χωριά Μαγκούς, Γιάλτα, Μ. Γιανισόλ, Σ. Κερεμεντσίκ κ.α.
Αρνούμενα την υποχρεωτική στρατολόγηση στα στρατεύματα των Λευκών, εκδικούμενα για τη λεηλασία των αποθηκών τροφίμων από τα αυστρο-ουγγρικά στρατεύματα, τα ελληνικά χωριά όχι μόνο λειτουργούσαν σαν καταφύγιο των μαχνοβιτών ανταρτών, αλλά και στελέχωναν το αντάρτικο με έμψυχο δυναμικό. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία του 9ου Συντάγματος της 3ης Μεραρχίας του Ζαντνεπρόβσκ (Μεραχία «Μπάτκο Μαχνό»), το οποίο ήταν αμιγώς ελληνικό, αλλά και στη συμμετοχή Ελλήνων στα υπόλοιπα αντάρτικα τάγματα. Έπειτα έχουμε και τη δημιουργία ενός δεύτερου ελληνικού συντάγματος για το οποίο δυστυχώς δεν υπάρχουν σαφείς αναφορές, πέρα από τα γραφόμενα του Β. Μπιελάς (Οι Δρόμοι του Νέστορ Μαχνό). Εδώ οφείλουμε να πούμε ότι οι μαχνοβίτικες μεραρχίες δεν είχαν σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό. Σε διάφορες μεραρχίες υπήρχαν μάλιστα τάσεις φιλομπολσεβίκικες. Παρόλα αυτά, στην 3η Μεραρχία επικρατούσαν οι αναρχικές ιδέες.
Σύμφωνα με πολλές αναφορές, οι Έλληνες θεωρούνταν από τα πιο αξιόμαχα κομμάτια του αντάρτικου στρατού και αυτό μάλλον αληθεύει, από τη στιγμή που οι στρατιωτικές επιτυχίες των ελληνικών συνταγμάτων διαδέχονταν η μία την άλλη. Χαρακτηριστική είναι η ανακατάληψη του ελληνικού χωριού Μ. Γιανισόλ, που είχε καταληφθεί από τους Κοζάκους, οι οποίοι είχαν επιδοθεί σε σφαγές εναντίον του γηγενούς πληθυσμού. Σε αυτή τη μάχη σημειώθηκε πλήθος εκτελέσεων Κοζάκων στις αυλές των σπιτιών ως εκδίκηση.

Από το 1920 κι έπειτα, όπου και το κίνημα του Μαχνό αρχίζει να παρουσιάζει κάμψη εξαιτίας της πίεσης που ασκήθηκε από τους μπολσεβίκους, ξεκινά μια νέα περίοδος στη σχέση των ελληνικών χωριών με τα μαχνοβίτικα στρατεύματα. Οι Έλληνες αντιλαμβάνονται ότι οι μπολσεβίκοι θα επικρατήσουν ολοκληρωτικά κι αρχίζουν και παίρνουν αποστάσεις από τους μαχνοβίτες. Σύντομα θα σταματήσουν να εφοδιάζουν και τα αντάρτικα σώματα με έμψυχο δυναμικό, κάτι που θα προκαλέσει μάλιστα τον εκνευρισμό και την απογοήτευση του ίδιου του Ν. Μαχνό. Ο φόβος τους μάλιστα για αντεκδικήσεις από την πλευρά των μπολσεβίκων θα καταλήξει και στο οριστικό πάγωμα των σχέσεων μεταξύ των δύο πλευρών.  Όλα αυτά θα μπορούσαν να συνηγορήσουν στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή των Ελλήνων στο μαχνοβίτικο κίνημα δεν είχε πολιτικο-ιδεολογικό χαρακτήρα, αλλά περισσότερο ωφελιμιστικό, καθώς τα ελληνικά χωριά αντιμετώπισαν τους αντάρτες ως απελευθερωτές κι όχι ως πολιτικούς πατρόνες και καθοδηγητές. Είναι όμως έτσι;
Οι αναφορές που συναντάμε σε αρχεία για Έλληνες αναρχικούς που κατέλαβαν καίριες θέσεις στα μαχνοβίτικα στρατεύματα, αλλά και αναφορές για την πολιτική κατάσταση του ελληνικού συντάγματος, μας δείχνουν το αντίθετο.

Δύσκολα ερωτήματα σαφώς, τα οποία σίγουρα όμως θα απαντηθούν στο μέλλον. Αυτό που μπορούμε να θεωρήσουμε αυτή τη στιγμή ως δεδομένο είναι ότι οι Έλληνες αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια του μαχνοβίτικου κινήματος και πολέμησαν για την απελευθέρωση των περιοχών τους από τους Λευκούς. Ας ελπίσουμε ότι, αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός δεν θα μπει κι αυτό με τη σειρά του στη δίνη του ιστορικού υποκειμενισμού και του σχετικισμού, που τόσο επιμελώς φροντίζει να καταλάβει ένα κομμάτι του ιστορικού χώρου πάνω στη γνώση
Πατήστε ΚΛΙΚ για να δείτε τον χάρτη σε μεγέθυνση που περιλαμβάνει κυρίως την περιοχή των  ελληνικών χωριών της Μαριούπολης.
—————————————————————————————————————————————– 




Αναδημοσίευση από Πόντος και Αριστερά

7 σχόλια:

  1. Ευχαριστούμε για την αναδημοσίευση.

    Τα λόγια του ύμνου της Μαχνοβτσίνα είναι τα εξής:

    Μαχνοβτσίνα, Μαχνοβτσίνα
    οι σημαίες κυματίζουν,
    μαύρες από τα βάσανά μας
    κόκκινες από το αίμα μας.

    Βαδίζεις σε δάση και βουνά
    με χιόνι και αγέρα
    απ’ ολόκληρη την Ουκρανία
    παρτιζάνοι έρχονται σε σένα.

    Την άνοιξη ο Lenin απειλούσε
    ν’ αφήσει στους Γερμανούς την Ουκρανία,
    αλλά το φθινόπωρο η Μαχνοβτσίνα
    τους πέταξε όλους στον αέρα.

    Ο Denikin και ο Λευκός Στρατός
    εκστράτευσαν στην Ουκρανία,
    αλλά κι αυτούς η Μαχνοβτσίνα
    τους σκόρπισε όλους στον αέρα.

    Μαχνοβτσίνα, Μαχνοβτσίνα,
    μαύρη στρατιά των παρτιζάνων μας,
    που κατατρόπωσες στην Ουκρανία
    και τους Κόκκινους και τους Λευκούς.

    Μαχνοβτσίνα, Μαχνοβτσίνα,
    μαύρη στρατιά των παρτιζάνων μας,
    να κυνηγήσεις ήθελες από την Ουκρανία
    όλους τους τύραννους για πάντα.

    http://www.tempsnoirs.lautre.net/Berurier_Noir-Makhnovtchina.mp3

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Έχουμε πολύ δουλειά μπροστά μας..
    -----------------------------------


    Η συμμετοχή των Ελλήνων στο Μαχνοβίτικο Κίνημα αποτελεί άλλη μια από τις σελίδες εκείνες της ιστορίας μας που έμειναν άγνωστες εξαιτίας του αρνητικού κλίματος που συνάντησαν ι πρόσφυγες της Μικρασιατικής Κατστροφής του ΄22, όπως και οι πρόσφυγες από τη Ρωσία και τη Σοβιετική Ένωση, στη ψευτο"μητέρα-πατρίδα" της αντίδρασης, της ταξικής καταπίεσης αλλά και της σταλινικής κυριαρχίας.

    Τα στερεότυπα, οι ιδεοληψίες αλλά και ο ρατσισμός, που υπήρξαν η κύρια στάση ενάντια στον προσφυγικό πληθυσμό και στην ιστορική του εμπειρία -ακόμα και των αριστερών ιστορικών- ευνόησαν τη διατήρηση αυτής της σύγχυσης και της άγνοιας.

    Σίγουρα η δουλειά του Δημήτρη Καταϊφτσή για τη συμμετοχή των Ελλήνων στο Μαχνοβίτικο Κίνημα ανοίγει για πρώτη φορά τους δρόμους της γνώσης -που είχαν μισοανοίξει παλιότερα τόσο με τις αναφορές του Βλάση Αγτζίδη όσο ακόμα και με εκείνο το πρωτόλειο δημοσίευμα στα "Άνθη του Κακού".

    Ελπίζουμε ο Καταϊφτσής να ολοκληρώσει τη μελέτη του αρχειακού υλικού, ώστε να έχουμε μια πλήρη και ολοκληρωμένη μελέτη για το εξαιρετικό αυτό ιστορικό φαινόμενο.

    Όμως απαιτείται και από άλλους ιστορικούς που έχουν αντίστοιχες ευαισθησίες να προσεγγίσουν ερευνητικά τα φαινόμενα αυτά χωρίς ταμπού, προκατασκευασμένες εικόνες και παλιομοδίτικο πατερναλισμό.


    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. --------------------------------------------------------------------

    Στο περιοδικό "Τα Άνθη του Κακού" (Νο 2, χειμώνας 1988) υπήρχαν δύο κείμενα για το θέμα αυτό. Το πρώτο είναι αυτό που αναρτάται ως εικόνα στο κείμενο και έχει υπόψη του ο Δημήτρης. Το δεύτερο, που είναι άλλης υφής από το πρώτο και εισφέρει πολλά ιστορικά στοιχεία, είναι το παρακάτω:

    --------------------------------------------------------------------


    “Έλληνες Πόντιοι στη Μαχνοβτσίνα

    Οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στη Νότια Ουκρανία από τον 5ο π.Χ. αιώνα. Από το 1461 και έπειτα – μετά την κατάχτηση του Πόντου από τους Τούρκους και μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα – μεγάλα κύματα Ελλήνων προσφύγων κατέφυγαν στην Κριμαία και σε όλα τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας. Το 1770 εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Αζοφικής 30.000 Έλληνες. Στην περίοδο της επανάστασης του 1917 τα παράλια της Αζοφικής, από τη Μελιτούπολη μέχρι τη Μαριούπολη, ήταν καθαρά ελληνική περιοχή.

    Την εποχή της μαχνοβτσίνας οι Έλληνες της περιοχής ήταν περίπου 180.000.Στην Ν. Ουκρανία, όπου βρίσκονταν οι ελληνικές περιοχές της Κριμαίας και της Αζοφικής, έχουμε το 1917 την αυστρο-γερμανική κατοχή ως αποτέλεσμα της συμφωνίας του Μπρεστ-Λιτόφσκ ανάμεσα στους μπολσεβίκους και τις δυνάμεις της Γερμανίας, Αυστρίας και Τουρκίας. Ιδιαίτερα οι αναρχικοί ποτέ δεν αποδέχτηκαν αυτή τη συμφωνία υποταγής. Η κατοχή οδήγησε τους αγρότες της Ν. Ουκρανίας στην εξέγερση.

    Όταν ο αυστρο-γερμανικός στρατός αποχώρησε στα τέλη του 1918 και άρχισε ξανά ο εμφύλιος πόλεμος, στην περιοχή κυριάρχησε ο Ντενίκιν, ο οποίος όταν κήρυξε επιστράτευση, συνάντησε την ένοπλη αντίσταση του εγχώριου πληθυσμού. Τότε και οι Έλληνες της Μαριούπολης τάχθηκαν εναντίον του λευκού στρατού.
    Οι άγριες επιδρομές του Ντενίκιν στα χωριά για να κατασχέσει τρόφιμα και άλλα υλικά, ακόμα και κορίτσια, ήταν ο κύριος λόγος που οι Έλληνες της Προαζοφικής αντιστάθηκαν στον Ντενίκιν. Βέβαια, οι Έλληνες της περιοχής ήταν αρκετά ειρηνόφιλοι και από τη μετανάστευσή τους από την Κριμαία, δεν επεδίωκαν να πάρουν μέρος ούτε στον εμφύλιο πόλεμο. Αλλά από τη στιγμή που κινδύνευαν άμεσα οι περιουσίες και οι οικογένειές τους, αποφάσισαν να αντισταθούν..............

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Στο μεταξύ, ενώ αναπτύσσεται το ουκρανικό αστικό κίνημα του Πετλιούρα, αρχίζει και η επαναστατική δράση του Ν. Μάχνο.. Έτσι, λοιπόν, οι Έλληνες Πόντιοι μπήκαν στο επαναστατικό κίνημα, γιατί η φυσική τους θέση ήταν με το κίνημα εκείνο που δεν θα έτρεφε εθνικιστικές ή θρησκευτικές προκαταλήψεις και που θα τους εξέφραζε ταξικά.

    Την άνοιξη του 1919, σε πολλά χωριά του νομού Μαριούπολης εμφανίσθηκαν ελληνικές αντάρτικες ομάδες που πολεμούσαν τον Ντενίκιν. Αναφέρονται αμιγώς αντάρτικα ελληνικά τάγματα και μονάδες όπως αυτά του Τσουμπάροβ, του Ταχταμίσεβ και άλλων. Η μεγαλύτερη αριθμητικά μονάδα ήταν του κομμουνιστή Νταβίντοβ – που αργότερα έγινε αξιωματικός του σοβιετικού στρατού – με περίπου 3.000 πεζούς και 300 ιππείς. Αν και όλα αυτά τα αντάρτικα σώματα αναφέρονται ψευδώς ως κομμουνιστικά, συμμετείχαν σε αυτά και άλλες πολιτικές δυνάμεις, καθώς και οι αναρχοκομμουνιστές, οι οποίοι είχαν ιδιαίτερα μεγάλη επιρροή στους αγρότες της νότιας Ουκρανίας. Ο Μάχνο ήταν αυτός που ενοποίησε τα πολυάριθμα αυτά αντάρτικα σώματα υπό την αρχηγία του. Ο ίδιος γράφει στις αναμνήσεις του ότι, πολλές φορές, σε κάποια χωριά οι αγρότες έδιναν στα συγκροτημένα από αυτούς αποσπάσματα το όνομα του Μάχνο, χωρίς οποιαδήποτε πίεση ή παρέμβαση εκ μέρους του. Το ίδιο έγινε φυσικά και με τα ελληνικά αντάρτικα σώματα.

    Στην εξ εφόδου κατάληψη της Μαριούπολης το Μάρτιο 1919, διακρίθηκε ιδιαίτερα το 9ο (ελληνικό) σύνταγμα με επικεφαλής τον Ταχταμίσεβ και τιμήθηκε με το παράσημο της Ερυθράς Σημαίας. Στα πλαίσια του μαχνοβίτικου επαναστατικού στρατού, τα ελληνικά αντάρτικα σώματα διακρίνονταν για τη σταθερή πειθαρχία, την οργάνωση και την αντοχή τους. Δεν συμμετείχαν σε ληστείες και σκάνδαλα και ο Μάχνο τα χρησιμοποιούσε στις πιο κρίσιμες στιγμές των μαχών. Οι Έλληνες ήταν αποτελούσαν απ’ το 20% των δυνάμεων του Μάχνο. Ακόμα ζει στη μνήμη των ελληνοποντίων της Μαριούπολης ο Παπαδόπουλος, υπαρχηγός του «Μπάτκο Μάχνο» και αρκετές δεκαετίας μετά τραγουδιόταν το μαχνοβίτικο τραγούδι που ήταν αφιερωμένο σ’ αυτόν.

    Ο δε Πιοτρ Αρσίνοφ στην «Ιστορία του Μαχνοβίτικου Κινήματος» γράφει ότι «αρκετοί από τους καλύτερους διοικητές του επαναστατικού στρατού ήταν Έλληνες και μέχρι το τέλος ο στρατός περιλάμβανε αρκετά ειδικά αποσπάσματα Ελλήνων».

    Σύμφωνα με τις αναμνήσεις του Μάχνο, ο ίδιος συνέλαβε ένα σχέδιο επιδρομής στο νοτιο-ανατολικό τμήμα της περιοχής Μπερντιάνσκ-Μαριούπολη-Ιούζοβκα, με σκοπό να υποκινήσει εξέγερση του πληθυσμού της. Ύστερα από τη μάχη στη Μεγάλη Μιχάϊλοβκα, όταν οι αντάρτες αποφάσισαν να είναι ο Μάχνο ο αρχηγός τους, εκείνος ξεκίνησε την επιδρομή του από το ελληνικό χωριό Κομάρ.....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ....Οι μαχνοβίτες εκδίωξαν από το χωριό την Ουκρανική εθνική φρουρά και κάλεσαν όλους τους κατοίκους σε συγκέντρωση, στην οποία μίλησαν ο Μάχνο και ο Μαρτσένκο.

    Εξιστόρησαν τα κακουργήματα των αντεπαναστατών στην Νιμπρόβκα και πρότειναν ένοπλη αντίσταση στους αστούς και τους υπερασπιστές τους, τον αυστρο-γερμανικό στρατό. Στο Κομάρ προσχώρησαν αμέσως στο μαχνοβίτικο στρατό αρκετοί Έλληνες με δικά τους άλογα. Από εκεί πέρασαν από το χωριό Μπογκατίρ που κατοικείτο από Έλληνες Ουρούμους (που μιλούσαν ελληνο-ταταρική γλώσσα) και κατευθύνθηκαν στα χωριά Μέγα και Μικρό Ιανισόλ και άλλα, επίσης ελληνικά. Έτσι, οι Έλληνες της Μαριούπολης ήταν οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν θετικά στην έκκληση του Νέστωρα Μάχνο. Μετά την οριστική συντριβή του αντεπαναστατικού στρατού του Ντενίκιν από τις δυνάμεις του Μάχνο, οι μπολσεβίκοι κήρυξαν εκτός νόμου τους μαχνοβίτες (Ιανουάριος 1920). Η καταστολή σε βάρος του μαχνοβίτικου κινήματος έγινε με μαζική τρομοκρατία ενάντια στον πληθυσμό. Περίπου δέκα ελληνικά χωριά της Μαριούπολης καταστράφηκαν και οι κάτοικοι τους εκτελέστηκαν.

    Εκατοντάδες Έλληνες δολοφονήθηκαν από τους αντεπαναστάτες του Ντενίκιν, αλλά και από τον μπολσεβίκικο στρατό μετέπειτα, επειδή πίστεψαν στην υπόθεση της ελευθερίας και της αυτοδιεύθυνσης.
    Οι μπολσεβίκοι εκτέλεσαν εκατομμύρια ανθρώπους ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους και δεν έκαναν εξαίρεση στους Έλληνες της Μαριούπολης, που τους κατηγόρησαν για συγκρότηση αντάρτικης αντεπαναστατικής μυστικής ένοπλης οργάνωσης, η οποία είχε, τάχα, σκοπό να αποσπάσει μέρος του σοβιετικού εδάφους και να το προσαρτήσει στην Ελλάδα. Βέβαια, ήταν αδύνατο να επινοήσει κανείς κάτι πιο ανόητο, αλλά οι Έλληνες της Προαζοφικής τιμωρήθηκαν με τέτοιες μαζικές ποινές, που το φαινόμενο αυτό δεν μπορεί να ονομασθεί παρά εθνική εξαφάνιση. Αποτελούσε ξεκάθαρα εκδίκηση των μπολσεβίκων για το ότι στην εποχή του εμφυλίου πολέμου αρκετοί αγρότες των ελληνικών χωριών της Μαριούπολης συσπειρώθηκαν στο μαχνοβίτικο στρατό για να προστατεύσουν τα σπίτι, τη γη, την οικογένεια και την αξιοπρέπειά τους, τόσο από τους λευκούς βιαστές όσο και από τους κόκκινους ληστές. Και έδωσαν παραδείγματα σταθερότητας, γενναιοφροσύνης και πολεμικής τόλμης. Ήταν μαχνοβίτες με την καλύτερη και ευγενέστερη σημασία της λέξης.

    Μετά την οριστική ήττα, οι νέοι κυρίαρχοι προσπάθησαν να συκοφαντήσουν το μαχνοβίτικο κίνημα. Χρησιμοποίησαν ως χαρακτηριστικό τύπο μαχνοβίτη τον Παπαδόπουλο και γύρισαν κινηματογραφικές ταινίες παρουσιάζοντάς τον ως μέθυσο, αφελή και αντιδραστικό. Προσπάθησαν να σβήσουν από τη μνήμη του λαού της νότιας Ουκρανίας το μαχνοβίτικο κίνημα. Γι’ αυτό και μετονόμασαν τη Μαριούπολη σε Ζντάνωφ. Τιμώρησαν αργότερα τους Έλληνες για τη συμμετοχή τους στο αναρχικό κίνημα με την απαγόρευση της αυτόνομης πολιτιστικής τους έκφρασης. Η ιστορία των Ελλήνων Ποντίων που συμμετείχαν στο μαχνοβίτικο κίνημα είναι, βέβαια, πολύ πιο βαθύτερη από ό,τι αυτό το υποκεφάλαιο που παραθέτουμε εδώ. Υπάρχουν πολλά και σημαντικά στοιχεία να εξερευνηθούν και να δουν το φως της δημοσιότητας.”

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Σχετικό κ άσχετο μαζί. Το background που χρησιμοποιείτε δυσκολεύει την ανάγνωση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή